Hoe cruciaal zijn soft skills voor de groei van medewerkers en bedrijven?

In een wereld die voortdurend verandert door technologische innovatie en globalisering, staan bedrijven voor de uitdaging om zich aan te passen aan een dynamische omgeving. Probleemoplossend denken, digitale geletterdheid, aanpassingsvermogen, emotionele intelligentie,…: het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden is cruciaal om concurrerend te blijven. Hoe bereidt het onderwijs ons voor op de soft skills die gegeerd zijn op de arbeidsmarkt? NextConomy vroeg de mening van Vickie Dekocker, Senior Expert Onderwijs & Arbeidsmarkt bij Agoria.

Vandaag moeten bedrijven (leren) omgaan met disruptieve technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI), automatisering en data-analyse. Veel traditionele functies zullen verdwijnen of getransformeerd worden. Daarom moeten werkgevers én werknemers snel nieuwe kennis kunnen verwerven en creatief kunnen inspelen op complexe uitdagingen. Soft skills als aanpassingsvermogen, flexibiliteit, teamwork en kritisch denken worden essentieel, omdat machines routinematige taken overnemen. De vaardigheden van morgen zorgen ervoor dat je als bedrijf blijft innoveren en jouw medewerkers relevant blijven op de arbeidsmarkt.

Soft skills: what’s in a name?

Als Senior Expert Onderwijs & Arbeidsmarkt bij Agoria houdt Vickie Dekocker de vinger aan de pols van deze actuele thematiek. “In mijn rol als beleidsadviseur volg ik dossiers over onderwijs en arbeidsmarkt op de voet op en zet ik me in voor de belangen van de technologische sector in ons land”, aldus Vickie. “Dit betekent onder meer dat ik beleidsvoorstellen aftoets aan de noden van bedrijven, zoals het belang van STEM in het basisonderwijs. Mijn tijd verdeelt zich grotendeels tussen overleg met kabinetten en bedrijfsbezoeken, waar ik nauw samenwerk met werkgeversorganisaties.”

Hoe definieert Vickie het begrip ‘soft skills’? “Soft skills zijn een breed begrip dat iedereen anders interpreteert. Vaak worden ze gekoppeld aan ‘21e-eeuwse vaardigheden’. Vanuit Agoria zien wij soft skills als vaardigheden die niet strikt technisch of vakspecifiek zijn, maar wel essentieel voor het succesvol uitvoeren van een functie. Denk bijvoorbeeld aan weerbaarheid en het vermogen om met verandering op de werkvloer om te gaan. Dit zijn vaardigheden die relevant zijn voor elke medewerker in bedrijven en organisaties, van machine-operator tot strategisch consultant.”

Soft skills als aanpassingsvermogen, flexibiliteit, teamwork en kritisch denken worden essentieel, omdat machines routinematige taken overnemen.

Shortlist belangrijke vaardigheden

Volgens verschillende studies en rapporten, zoals het World Economic Forum’s Future of Jobs-rapport, zijn de volgende vaardigheden het meest gewild op de arbeidsmarkt:

Probleemoplossend vermogen en kritisch denken: medewerkers moeten in staat zijn om complexe problemen te identificeren en hiervoor oplossingen te bedenken, ook onder druk. In een steeds meer gedigitaliseerde wereld blijft deze menselijke vaardigheid onmisbaar.
Creatief en innovatief denken: creativiteit is essentieel voor innovatie. Bedrijven zoeken medewerkers die met vernieuwende ideeën komen om producten, diensten en processen te verbeteren.
Technologische geletterdheid: een goede basiskennis van technologieën zoals AI, machine learning, data-analyse en automatisering is belangrijk. Medewerkers hoeven geen experts te zijn, maar moeten de werking en impact van deze technologieën begrijpen.
Emotionele intelligentie en samenwerking: in een werkomgeving waarin teams vaak internationaal en multidisciplinair zijn, is empathie en effectief communiceren van groot belang. Medewerkers moeten anderen kunnen begrijpen, goed kunnen samenwerken en conflicten oplossen.
Leervermogen en aanpassingsvermogen: de snelheid van technologische en maatschappelijke veranderingen vereist dat werknemers bereid zijn continu nieuwe kennis en vaardigheden op te doen. Levenslang leren wordt een kerncompetentie.

Ranking gewikt en gewogen

Hoe kijkt een experte als Vickie naar deze shortlist? Welke soft skills staan hoog op de ranking? “Ik zet aanpassingsvermogen zeker bovenaan de lijst. Veel mensen blijven lang dezelfde job uitoefenen, waardoor er weinig ruimte is om professionele flexibiliteit te ontwikkelen. In sommige innovatieve bedrijven worden werknemers uitgedaagd, maar vaak zijn traditionele werkstructuren eerder gericht op stabiliteit. Hoe kunnen we medewerkers stimuleren om zich aan te passen? Het aanbieden van een ad hoc ‘weerbaarheidstraining’ is onvoldoende: werknemers moeten continu worden blootgesteld aan veranderingen, ook in vast dienstverband.”

Werknemers moeten continu worden blootgesteld aan veranderingen, ook in vast dienstverband.

Ook intergenerationeel samenwerken scoort hoog bij de Agoria-experte. “Deze vaardigheid benut de kracht van verschillende leeftijden en ervaringen optimaal. Door verschillende generaties te laten samenwerken, ontstaan verfrissende standpunten en innovatieve oplossingen, terwijl tegelijk waardevolle kennis wordt gedeeld en doorgegeven. Jongere medewerkers brengen nieuwe technologieën en trends in, terwijl oudere collega’s hun ervaring en leiderschap inzetten. Dit bevordert een cultuur van wederzijds begrip en continu leren binnen een bedrijf of organisatie.”

Een derde skill is complementariteit, ofwel inzien waar jouw sterktes liggen ten opzichte van anderen in een werkomgeving. “Complementariteit als soft skill is cruciaal in een bedrijf, omdat het focust op de unieke talenten en vaardigheden van elk teamlid. Door de verschillen in sterktes te benutten, worden taken beter verdeeld en werkt iedereen op zijn kracht. Dit verhoogt niet alleen de efficiëntie, maar leidt ook tot een beter resultaat dan elk individu alleen zou kunnen bereiken.”

Gedeelde verantwoordelijkheid

Volgens Vickie is het ontwikkelen en op peil houden van soft skills niet enkel een individuele verantwoordelijkheid van vaste en flexibele medewerkers. “Dit moet ook op organisatorisch en beleidsniveau ondersteund worden. Onze huidige arbeidsmarkt denkt nog vaak in termen van de traditionele werkgever-werknemerrelatie, wat een conservatieve benadering is. Het creëren van een 21e-eeuwse arbeidsmarkt vereist een bredere kijk op deze verhoudingen. Soft skills zijn niet alleen cruciaal voor de carrière van een medewerker, maar ook voor de toekomst van de organisatie. Om competitief te blijven, moeten organisaties adaptief zijn en dit ook doorvertalen naar hun medewerkers. Door hen te blijven uitdagen, zorgen we ervoor dat zij ook op professioneel vlak kunnen groeien.”

De rol van het onderwijs

En hoe ziet de Agoria-experte de rol van het onderwijs in het voorbereiden van toekomstige werknemers op een razendsnel veranderende arbeidsmarkt? Vickie licht toe: “Scholen en universiteiten moeten meer aandacht besteden aan vaardigheden zoals probleemoplossend denken, creativiteit en technologie. Traditionele kennisoverdracht is niet langer voldoende; onderwijsinstellingen moeten de nadruk leggen op projectmatig werken, samenwerking en zelfregulering.”

“Daarnaast zien we dat een intensieve samenwerking tussen het bedrijfsleven en het onderwijs bijdraagt aan een betere afstemming tussen vraag en aanbod. Stages, bedrijfsbezoeken en gastcolleges zorgen ervoor dat studenten praktische ervaring opdoen en inzicht krijgen in de nieuwste trends en technologieën. Door het stimuleren van levenslang leren kan het onderwijs werknemers ondersteunen om zich gedurende hun hele loopbaan te blijven ontwikkelen.”

Traditionele kennisoverdracht is niet langer voldoende; onderwijsinstellingen moeten de nadruk leggen op projectmatig werken, samenwerking en zelfregulering.

Het belang van veerkracht

Volgens Vickie moet ook het belang van veerkracht meer aandacht krijgen in het onderwijs. “In het huidige onderwijssysteem ligt de focus soms te vaak op het welzijn van leerlingen en studenten. Die overdreven bescherming is niet altijd nodig. Frustraties en leeruitdagingen zijn immers noodzakelijk om sterker en weerbaarder te worden. Ouders spelen hier ook een rol: in plaats van bij elk tegenvallend resultaat een klacht in te dienen bij een onderwijsinstelling, zou het juist goed zijn als jongeren leren omgaan met tegenslagen.”