De complexiteit van internationale arbeid in België: wat je moet weten

Definitie – de correcte omschrijving van deze vorm van extern werk

Internationale samenwerking kan verschillende vormen aannemen. Vaak houdt dit in dat men een beroep doet op een buitenlandse dienstverlener die in België diensten komt verlenen, het aannemen van buitenlandse werknemers, aanneming van werk of uitzendarbeid. Er bestaan echter ook bijzondere samenwerkingsvormen, o.a. :

Human Cloud: werknemers of zelfstandigen leveren steeds vaker diensten (digitaal) vanuit het buitenland;

Employer of Record (EoR): een werknemer komt in dienst van een EOR en verricht diensten voor de klant van de EOR. De EOR wordt soms ook Professional employer organization («PEO») genoemd, hoewel dit niet helemaal dezelfdedienstverlening omvat. In België bestaat geen specifieke wettelijke regeling voor dergelijke dienstverlening. Toch kunnen Belgische bedrijven die buitenlands talent willen aantrekken en op afstand tewerkstellen (vanuit een ander land) deze optie overwegen, op voorwaarde dat de wetgeving in het desbetreffende land dit toelaat;

Umbrella Companies: dit zijn bedrijven die werknemers op de payroll zetten, maar hen tegelijkertijd als zelfstandigen behandelen (zogenaamde “midlancers”). Umbrella Companies /het statuut van midlancer is niet mogelijk in België. Wegaan hier dan ook niet verder op in.

Welke voornaamste wet(ten) en regelgeving(en) bepalen deze vorm van extern werk in België?

Wat deze wet(ten) en regelgeving(en) inhouden

Bij het opzetten van een internationale samenwerking, ongeacht de vorm, moeten altijd 4 aspecten worden onderzocht: (i) arbeidsrechtelijke opzet; (ii) impact inzake sociale zekerheid; (iii) fiscale impact;

(iv) administratieve formaliteiten (nood aan oprichten vestiging, registratie samenwerking, en dit alles steeds in het land waar de diensten worden verricht.

Bij effectieve dienstverlening in België komt daarbij:

1. Verbod op terbeschikkingstelling van personeel: in België mag geen onderscheid bestaan tussen de juridische en feitelijke werkgever. Het instructierecht van een werkgever kan slechts beperkt worden overgedragen aan de opdrachtgever, mits bepaalde voorwaarden worden voldaan. Bijgevolg kan een buitenlandse onderneming géén beroep doen op een EOR in België. Personeel dat via een buitenlandse EOR wordt tewerkgesteld, mag daarenboven géén prestaties leveren voor een opdrachtgever in België, vermits de opzet van een EOR erin bestaat dat het gezag en toezicht bij een feitelijke werkgever liggen (in dit geval de Belgische opdrachtgever).
2. Uitzendarbeid: indien men met een buitenlands uitzendkantoor werkt, moet dit kantoor een erkenning hebben in Vlaanderen, Wallonië of Brussel, afhankelijk van de plaats van dienstverlening. Dat geldt ook indien de uitzendkracht mee komt met een buitenlands gebruiker-dienstverlener. Zorg dat je dus op voorhand weet wie de diensten komt leveren en wat de samenwerkingsrelatie is met de dienstverlener/onderneming.
3. Illegale tewerkstelling: de buitenlandse dienstverlener dient de nodige verblijfs- en werkvergunningen te hebben om in België te mogen werken. Voor werknemers is dit een arbeidskaart of gecombineerde vergunning, voor zelfstandigen een beroepskaart. Ook moet men het inreisvisum controleren. Bedrijven die gevestigd zijn buiten de EER kunnen niet genieten van het vrij verkeer van diensten en hebben beperkte toegang tot de Belgische markt.
4. Schijnzelfstandigheid, meldingsplichten: dit fenomeen geldt ook in internationale context en kan vergaande gevolgen hebben voor zowel dienstverlener als opdrachtgever. De criteria voor schijnzelfstandigheid zijn in elk land verschillend.

Hoe is voor deze vorm van externe arbeid de samenwerking tussen partijen contractueel geregeld?

A/ tussen opdrachtgever – bureau of platform (indien van toepassing)

Dienstverleningsovereenkomst. Clausules die voor Belgische opdrachtgevers zeker moeten worden voorzien:

• verantwoordelijkheid verblijfs- en werkvergunningen;
• verantwoordelijkheid administratieve verplichtingen in het land van dienstverlening;
• verantwoordelijkheid in geval van schending verboden terbeschikkingstelling + clausules ter voorkoming van schending van dit verbod;
• verantwoordelijkheid in geval van schijnzelfstandigheid – mogelijkheid om (deel van) te betalen bedragen terug te vorderen van het platform/de schijnzelfstandige;
• mogelijkheid onderaanneming
• bepalingen inzake veiligheid en welzijn
• loonschulden

TIP: veel bedrijven willen beknopte contracten. Juridisch geldt evenwel: hoe beknopter het contract, hoe groter de aansprakelijkheid. Werk met een uitgebreide overeenkomst en sluit eventueel per opdracht een projectovereenkomst.

B/ tussen bureau of platform – werkende

Dit hangt af van de samenwerkingsvorm. We herhalen dat in de meeste gevallen van internationale samenwerking geen platform tussenkomt. Indien dat wel het geval is, kan dit verschillende vormen aannemen:

• platform voor freelancers/human cloud-diensten: dienstverleningsovereenkomst. De bepalingen moeten afgestemd zijn op het contract tussen het platform en de opdrachtgever.
• EOR: arbeidsovereenkomst – het recht van het land waar de diensten worden verricht is van toepassing.

C/ tussen werkende – opdrachtgever

Dienstverleningsovereenkomst. Clausules die voor Belgische opdrachtgevers zeker moeten worden voorzien:

• verantwoordelijkheid verblijfs- en werkvergunningen;
• clausules ter voorkoming van schending verboden terbeschikkingstelling;
• verantwoordelijkheid in geval van schijnzelfstandigheid – mogelijkheid om (deel van) te betalen bedragen terug te vorderen;
• mogelijkheid onderaanneming;
• bepalingen inzake sociale en fiscale schulden;
• eventueel bijzondere bepalingen inzake werken in onroerende staat;
• verwijzing naar detacheringsvoorwaarden indien beroep wordt gedaan op personeel van de dienstverlener;
• bepalingen inzake veiligheid en welzijn;

Hoe is voor deze vorm van externe arbeid de operationele samenwerking tussen opdrachtgever (gebruiker) – bureau – werkende geregeld? Wie is waarvoor verantwoordelijk, cq. aansprakelijk?

V = verantwoordelijk en/of A = aansprakelijk.

Eventuele opmerkingen of aanvullingen bij deze tabel

BELANGRIJKE OPMERKING: deze tabel heeft enkel betrekking op de situatie waarin een Belgische onderneming beroep doet op een buitenlandse EOR, met oog op tewerkstelling van de werknemer in het buitenland. Het is in deze situatie niet mogelijk dat de werknemer op Belgisch grondgebied komt verstrekken (ook niet tijdelijk).

De samenwerking met een EOR kan zeer diverse vormen aannemen. Veel hangt af van hoe ver de dienstverlening van de EOR gaat, in welke mate de EOR-activiteiten zijn toegestaan in het desbetreffende land en hoe e.e.a. contractueel wordt voorzien. Nagenoeg elk element uit de hierboven aangegeven tabel kan contractueel op een andere manier worden voorzien.

Specifieke regels en richtlijnen voor de opdrachtgever die bij deze vorm van extern werk horen

• Je mag in België enkel werkgeversgezag uitoefenen over je eigen werknemers (en dus niet over werknemers van EOR).
• Ga na in welke mate EOR-constructies zijn toegestaan in het land waaruit de diensten worden geleverd.
• Mogelijks geldt een meldingsplicht aan overlegorganen in de onderneming, afhankelijk van de samenwerkingsvor
• Bepaalde activiteiten hebben bijkomende verplichtingen in België (bijvoorbeeld werken in onroerende staat/uitzend). Dat kan voor de opdrachtgever vergaande gevolgen hebben.

Download de Juridische gids inzetten extern talent in België

NextConomy is trots op deze eerste bundeling ooit van het wetgevend kader voor het inzetten van externe talenten in België. Deze gemakkelijk te begrijpen handleiding is het resultaat van eigen onderzoek en ervaringen, aangevuld met juridische kennis van partners. Download gratis de Juridisch gids inzetten extern talent in België.

Lees ook :

• Flexibele schil als tactisch instrument binnen een organisatie
• EU wil werving van werkzoekenden uit niet-EU-landen vergemakkelijken
• Hoe ver staan organisaties met TTM?