Dreigt het failliet voor onze sociale zekerheid?
Medio juli organiseerde het VBO een druk bijgewoonde conferentie over de vele bedreigingen voor onze sociale zekerheid. Deze werkgeversorganisatie wou hiermee een debat ten gronde openen, over de SZ-inkomsten én -uitgaven. Directeur Pieter Timmermans hoopt om dit najaar een grondige maar discrete en serene discussie te kunnen voeren met alle betrokken verantwoordelijken, ver weg van pers en media…
Is het systeem failliet?
Zoals bekend worden onze pensioenen, vergoedingen voor arbeidsongeschiktheid en werkloosheid, terugbetalingen voor de gezondheidszorg en dergelijke gefinancierd door onze sociale zekerheid. Maar dit systeem gaat vandaag gebukt onder grote tekorten. Bij ongewijzigd beleid zal het deficit binnen 5 jaar minstens 10 miljard euro bedragen. Ondermeer wegens de vergrijzing, de ruim 1,7 miljoen inactieven en de nog steeds te korte loopbanen is de financiering via sociale bijdragen nu structureel ontoereikend. Jaar na jaar moet de belastingbetaler grote sommen bijpassen.
De verschillende sprekers zorgden samen voor een indrukwekkende cataloog van technische problemen en uitdagende anomalieën. Met noodkreten als “Als we het sociale zekerheidssysteem en de arbeidsmarkt niet drastisch renoveren dreigt het failliet, met alle catastrofale gevolgen vandien”, en “Het is onze plicht om ons systeem van sociale zekerheid financieel duurzaam te houden voor de toekomstige generatie. Uitgaven en inkomsten moeten terug een evenwicht vinden.”
Werkzaamheidsgraad naar 80 procent
Qua oplossingen passeerden heel wat gekende “recepten” de revue. Werken moet terug ‘lonender’ en fiscaal aantrekkelijker gemaakt worden. De werkloosheidsvallen moeten verdwijnen. We moeten de vele inactieven terug naar de arbeidsmarkt begeleiden. We moeten de langdurig zieken ondersteunen in de weg terug naar werk. We moeten de rechten ( uitkeringen) én plichten ( bijdragen) van de rechthebbenden terug in evenwicht brengen. Want de sociale zekerheid moet ook ‘responsabiliserend’ werken. Wie voelt er zich nog ‘verantwoordelijk’?
We besparen u de technische details
Er was wel een consensus over het officiële doel van de federale regering. Om alles duurzaam te financieren moet de werkzaamheidsgraad tegen 2030 naar 80%: dat houdt in dat er 600.000 mensen extra aan het werk moeten geraken.
Arbeidsmarktspecialist Jan Denys van Randstad uitte alvast ernstige twijfels bij de haalbaarheid van 80% werkzaamheidgraad als doel in 2030. “80% is noodzakelijke (maar geen voldoende) voorwaarde voor sterke economie en welvaartstaat.”
Arbeidsmarktspecialist Jan Denys van Randstad uitte alvast ernstige twijfels bij de haalbaarheid van 80% werkzaamheidgraad als doel in 2030. “80% is een noodzakelijke (maar geen voldoende) voorwaarde voor een sterke economie en welvaartstaat.” Deze ambitie vergt een aantal moedige ingrepen in de arbeidsmarkt. Zal daar een consensus over gevonden worden? Ook hij somde een reeks actiepunten op zoals: het afzwakken van de beschotten tussen insiders en outsiders; ingrepen in de loonanciënniteit en de opzegtermijnen; de ‘Early exit’ verder ontmoedigen; meer werklozen activeren en onwilligheid rapporteren; selectieve ingrepen in de loonkost en de werkloosheidsuitkeringen; meer interregionale arbeidsmobiliteit; een doelgerichte economische migratie en ga zo maar door.
Afwachten?
Hoedanook, de SZ-regels zijn buitengewoon complex, de belangen tegengesteld en de financieringsstructuren zeer ingewikkeld. Het blijft maar de vraag of de verschillende regeringspartijen en de sociale partners hun verpletterende verantwoordelijkheid als beheerder nog ten volle kunnen en willen opnemen in dit cruciaal dossier. Zijn er nog nieuwe duurzame afspraken binnen het paritair en tripartiet beheer van de sociale zekerheid mogelijk? Kan een en ander vereenvoudigd en transparanter gemaakt worden?
De SZ-regels zijn buitengewoon complex, de belangen tegengesteld en de financieringsstructuren zeer ingewikkeld.
De toestand is ernstig maar nog net niet hopeloos…
Lees ook :
