"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

Economische afhankelijkheid tussen freelancer en klant is gevaarlijk

Freelancers en zelfstandigen waren lang een vergeten groep bij de politieke en sociale maatregelen in België. Vandaag gaat het al beter. Langzaamaan, schuchter, maar toch al wat beter. Clarisse Ramakers, directeur van de studie- en lobbydienst van de UCM, verdedigt freelancers, zelfstandigen en bedrijfsleiders van kmo’s met minder dan 50 werknemers op regionaal en federaal niveau. De visie van iemand op het terrein over de gewonnen gevechten, de gevechten die nog lopen en de gevechten die op ons wachten.

Freelancers winnen terrein

UCM kan duidelijk vaststellen dat er effectief meer en meer bedrijven worden opgericht, maar met steeds minder werknemers die in het proces worden geïntegreerd. De arbeidsmarkt maakt een ontwikkeling door waarbij werknemers er voor kiezen om freelancer te worden. “Dit is duidelijk een nieuwe trend, die ook overeenkomt met de veranderende en meervoudige behoeften van bedrijven. Ze hebben niet noodzakelijkerwijs meer de redenen of de middelen om fulltime of parttime personeel in te huren”, zegt Clarisse Ramakers “Aan de andere kant is er bovendien een toename van het aantal knelpuntberoepen en mensen die zichzelf beter kunnen verkopen en beter kunnen onderhandelen over hun salaris als freelancer dan als werknemer. In zekere zin kunnen we ook zien dat de formule beter voldoet aan de verwachtingen van de nieuwe generaties, die zo de mogelijkheid zien om hun planning beter te organiseren, hun privé- en beroepsleven beter op elkaar af te stemmen, gemakkelijker de doelen te kiezen waar ze om geven en de klanten waarin ze geïnteresseerd zijn. Vandaag is zelfstandig zijn het nieuwe sexy geworden, terwijl het gisteren nog als een soort laatste optie werd gezien op sommige bijna verzadigde arbeidsmarkten.” Het ziet er bovendien naar uit dat het een trend is die zich zal voortzetten. “Het is niet enkel een modetrend. De arbeidswereld is sterk aan het veranderen, en dat geldt ook voor bedrijven.” 


Women in Contingent Workforce Management

Steeds meer organisaties professionaliseren het inhuren van hun externe talenten. NextConomy brengt daarom een reeks met interviews (zie hier) rond het centrale thema “Women in Contingent Workforce Management’. Met deze gesprekken willen we inspireren en inzichten delen met iedereen die van ver of dichtbij betrokken is met het inhuren van externen in organisaties. In het bijzonder willen we andere vrouwen laten zien dat er boeiende loopbanen zijn in een domein dat nog relatief nieuw en onbekend is, maar dat wel toekomstgericht en van toenemend strategisch belang voor organisaties is.


Antwoorden en verwachtingen

De federale en gefedereerde overheden kunnen deze ontwikkelingen niet langer negeren en pakken de zaken beetje bij beetje aan. “We hebben de laatste tijd een aantal vrij positieve dingen gezien, vooral bij de Covid-19-crisis. Het overbruggingsrecht bijvoorbeeld. Dit is een vangnet, al is het maar voor een korte periode. Ook het vaderschapsverlof werd opgezet, evenals de dienstencheques voor moeders. Dit alles maakt het leven voor zelfstandigen en freelancers in het algemeen gemakkelijker. Nu moeten we nog werken aan het pensioen, dat nog steeds te laag is. Voorlopig krijgt de zelfstandige die voor € 1 bijdraagt, € 1 terug, terwijl een werknemer drie keer meer kan krijgen. Het wordt tijd dat zelfstandigen en werknemers in loondienst hetzelfde evenredige rendement krijgen.”

We moeten nog altijd werken aan het pensioen, dat nog steeds te laag is. Voorlopig krijgt de zelfstandige die voor € 1 bijdraagt, € 1 terug, terwijl een werknemer drie keer meer kan krijgen. Het wordt tijd dat zelfstandigen en werknemers in loondienst hetzelfde evenredige rendement krijgen.

Economische afhankelijkheid

Naast de maatregelen die min of meer direct van invloed zijn op de staatsbegroting, benadrukt Clarisse Ramakers het belang van arbeidsfilosofieën en de soms gevaarlijke professionele relaties tussen bedrijven en freelancers. “We moeten werken aan de economische afhankelijkheid die freelancers te vaak met klanten ontwikkelen. Als een bedrijf tevreden is met het werk, mag dat het contract niet meer van de ene op de andere dag opzeggen of misbruik maken van zijn dominante economische positie in de relatie. In Nederland werd er bijvoorbeeld een waarde vastgesteld, en het tarief van een freelancer mag daar niet onder zitten. In België is er al een lange weg afgelegd tegen het misbruik van economische afhankelijkheid, waardoor misbruik en eenzijdige contractbeëindigingen zonder gevolgen worden voorkomen. Maar dat is niet voldoende. “We moeten de contracten beter formaliseren en zorgen voor een echte deadline voor het einde van de samenwerking, vooral als het gaat om een partnerschap dat meer dan 50% van de activiteiten van de freelancer vertegenwoordigt.”

We moeten werken aan de economische afhankelijkheid die freelancers te vaak met klanten ontwikkelen.

Terreinen die opnieuw moeten worden bepaald

De veranderende arbeidsmarkt vereist daarom grote veranderingen in politieke, financiële en filosofische paradigma’s, maar ook binnen organisaties als de UCM. “Zoals eerder gezegd zijn er steeds meer zelfstandigen die een bedrijf starten, maar geen werknemers in dienst nemen. We zullen dus ook onze werkwijze moeten veranderen. We werken in het bijzonder aan nieuwe manieren om de kloof tussen ondernemers en freelancers die bij ons zijn geregistreerd te overbruggen, om zo de relaties tussen alle spelers te vereenvoudigen.” Temeer gezien de Covid-19 gezondheidscrisis nog lang niet voorbij is en de economische gevolgen nog maar net zichtbaar zijn. Volgens de UCM zal er veel geld nodig zijn om de liquiditeitstekorten van het land op te vullen. “Er wordt geschat dat 20 tot 25% van de Belgische restaurants failliet zouden kunnen gaan en dat 30% van de Brusselse bedrijven binnenkort in ernstige moeilijkheden zal komen”, zegt Clarisse Ramakers. Alle zelfstandigen in België zullen dus zeker heel snel nieuwe diensten en hulpmiddelen moeten ontwikkelen, zonder noodzakelijkerwijs te vertrouwen op het reactievermogen van onze politieke besluitvormers.

Lucie Hermant
Lucie est journaliste, raconteuse d'histoires vraies. Passionnée par les humains, leur courage et les bruits qu'ils font : elle écrit des trucs tout le temps, les dit à la radio souvent, et se passionne pour les podcasts d'inspiration. Parce que rendre le monde (du travail) plus beau, ça passe d'abord par les idées de ceux qui chamboulent le système. Lucie, ce qu'elle aime, c'est donner la parole à ces gens-là. Lucie is journaliste, een echte vertel-ster. Ze is gepassioneerd door mensen, hun moed en de geluiden die ze maken: ze is altijd aan het schrijven, komt vaak op de radio en is gepassioneerd door inspirerende podcasts. De (werk)wereld mooier maken begint immers met ideeën van mensen die het systeem op zijn kop zetten. Lucie geeft hen daarom graag een stem. Bekijk alle berichten van #Lucie Hermant

2 reacties op dit bericht

  1. Laat ons vooral Nederland *niet* als voorbeeld nemen!
    De politiek heeft er jarenlang complete chaos veroorzaakt, honderdduizend freelancers hun job doen verliezen, en vele duizenden IT-Projecten in de soep doen draaien.

    Ook de UK gaat de verkeerde kant op met hun IR35.

    Zelfstandigen zonder personeel horen thuis in dezelfde categorie als zelfstandigen met personeel, en niet in de categorie van werknemers.

    Ik ervaar dan ook alle soorten lobby-werk die dat willen veranderen als vijandig gezind aan zelfstandigen.

  2. Men stelt “Economische afhankelijkheid tussen freelancer en klant is gevaarlijk”

    Als IT-consultant werk ikzelf vaak voor één grote klant, gecombineerd met kleinere nevenprojecten.
    Dat is de aard van het werk, en tevens de vraag van de markt (“fulltime”).

    Dat freelancers gemakkelijk kunnen worden opgezegd (periode contractueel vastgelegd) is een voordeel en een verkoopsargument. Het zorgt voor een aanwervingsproces dat veel simpeler en laagdrempeliger is dan voor werknemers.

    Zelfs indien één klant 100% van je omzet zou zijn, betekent dit niet dat men afhankelijk is van die klant, want je kan gemakkelijk zelf die klant opzeggen en beginnen op een ander project, vaak zelfs aan een hoger tarief. Dat is de aard van een knelpuntberoep.

    Ik zie niet in wat hieraan veranderd zou moeten worden.

    Anderzijds zijn er mensen die officieel zelfstandig zijn omdat ze door een werkgever in dat statuut gedwongen worden. Zij staan veel zwakker op de arbeidsmarkt, en kunnen vaak niet overleven als échte zelfstandige. De economische afhankelijkheid is zeker reëel, maar slechts een gevolg van die schijnzelfstandigheid.

    Kortom: Focus op het juiste probleem.