SLUIT MENU

Gezocht: werknemers die als een consultant denken

Interview met professor Koen Dewettinck over HR en freelancers.

“Eerlijk: ik heb hier niet veel onderzoek naar gedaan”, zegt professor Koen Dewettinck helemaal aan het begin van een interview over HR en freelancers. “Ik kan wel een aantal ideeën aanreiken, maar weet dat ik daar niet noodzakelijk zware empirische staving voor heb.” Dat hebben we alvast genoteerd.

Toename lijkt logisch

Zo is het moeilijk voor Koen Dewettinck (Vlerick Business School) om in te schatten of het aantal freelancers vandaag aan het toenemen is, al ziet hij het wel rondom hem. De mensen met wie hij studeerde kiezen vandaag meer dan vroeger voor een bestaan als zelfstandig consultant, maar ook zijn MBA-studenten zetten sneller dan vroeger die stap. “Maar ik denk dat het aantal sowieso zal stijgen”, zegt hij. “Waarom? Wel, ten eerste omdat je vanuit de kant van de organisatie flexibiliteit nodig hebt. Je hebt behoefte aan bepaalde competenties, maar weet niet hoe lang je ze zal nodig hebben. Het lijkt me logisch dat dat gaat leiden tot het flexibel inkopen van competenties.”

Maar ook aan de kant van de freelancers is er een groep die wel vaart bij het freelance-statuut, in het bijzonder die profielen die sterk staan op de arbeidsmarkt. “Denk aan IT’ers: zij hebben de zekerheid vanuit de bedrijfskant niet nodig. Ik hoor bij bedrijven dat er inderdaad een trend is van jonge mensen die vroeger eerst een aantal jaar op de payroll stonden vooraleer ze voldoende vertrouwen hadden, maar vandaag veel sneller de stap zetten. Het wordt voor bedrijven moeilijker om die sterke profielen aan te trekken als ze niet de optie bieden om als zelfstandige te werken.”

Het is de combinatie van de twee – vraag naar flexibiliteit aan organisatiezijde en het aanbod van profielen die geen onzekerheid hoeven te vrezen – die tot een stijging zullen leiden.

Ondernemers op de payroll

Natuurlijk, de zelfverzekerde, proactieve mensen die kiezen voor een carrière als freelancer, zijn net ook de profielen die bovenaan de wensenlijst van heel wat bedrijven staan. Een mismatch op de arbeidsmarkt? Opnieuw is Koen Dewettinck, zonder harde data om zich op te baseren, voorzichtig in zijn antwoord. “Ik voel wel de bekommernis bij bedrijven. Zij zouden inderdaad graag dergelijke medewerkers aan zich binden, en ze dus op de payroll hebben”, klinkt het.

“Ik ken één bedrijf waar vooral het ondernemende belangrijk is. Zij proberen dat te doen door vaste medewerkers een aantal dagen per maand vrij te laten om aan hun eigen project te werken. Als er een service of product van komt, dan krijgt de medewerker ook een percentage van de opbrengst. De propositie van dat bedrijf aan de meer entrepreneurial medewerkers is: ‘je kan innoverend en ondernemend zijn, maar moet het risico niet nemen’. En als er niets van komt, dan kan de medewerker gewoon terug naar zijn job. Dergelijke constructies tonen aan dat bedrijven toch nog een meerwaarde zien om die band te verstevigen.”

Koen Dewettinck verwijst naar onderzoek naar de profielen waar groeiende ondernemingen naar op zoek zijn. Naast de inzetbaarheid van de medewerker, de bereidheid te leren en de weerbaarheid, gaat het steeds vaker ook wat men ‘vendor mindedness’ noemt. “Het gaat over een medewerker die zich afvraagt welke vaardigheden de organisatie nodig heeft, om dan te kijken of hij of zij die skills kan aanbieden, over het meedenken met de behoefte van de organisatie, en zo nodig jezelf bijscholen”, legt hij uit. “Ook al staan ze op de payroll hebben de ‘vendor minded’ medewerkers toch de reflex om hun bedrijf als ‘klant’ te zien, en niet degene die levenslang voor werkzekerheid zorgt. Het zijn werknemers die als een consultant denken.” Overigens, ‘vendor mindedness’ duikt in de literatuur al op in 1995, in ‘Job Shift: How to Prosper in a Workplace Without Jobs’ van William Bridges.

HR aan zet

Juridisch zijn er tegenargumenten, maar Koen Dewettinck vindt het wel logisch dat ook externen meegenomen worden in het HR-beleid van een onderneming, in het bijzonder wanneer die externen meedraaien in de business, en niet er wat buiten staan met een erg afgebakende opdracht. “In veel contexten probeer je als HR sturing te geven aan het gedrag van medewerkers. Of dat een freelancer is of niet, maakt eigenlijk niet veel uit. Ik zie dat ook wel in de praktijk: er wordt minder en minder onderscheid gemaakt als het gaat om de begeleiding van de medewerker, het geven van feedback en zo meer. Qua aanpak en investering vanuit de organisatie, maken ondernemingen eigenlijk niet zo veel onderscheid meer.”

Freelance journalist. Doet van horen, zien en schrijven over o.a. HR en de arbeidsmarkt. Bekijk alle berichten van Timothy Vermeir