Financiering voor zelfstandigen in Vlaamse woonzorgcentra verlengd tot 2026: adempauze én wake-upcall

Sidney Ameel, CEO en oprichter van het online platform caresquare, volgt het dossier al jaren op de voet. “Het was vijf voor twaalf. Zonder verlenging zouden woonzorgcentra geen kant meer op kunnen: te weinig vaste medewerkers, maar ook geen geld meer om zelfstandigen in te schakelen. Dan stort het kaartenhuis in.”

Hoe werkt de financiering vandaag?

Wie in een woonzorgcentrum verblijft, betaalt een dagprijs. Die dekt een groot deel van de verblijfskosten, zoals voeding, logement en animatie. Maar de Vlaamse overheid legt daarbovenop een basistegemoetkoming voor zorg bij: een vast bedrag per dag, per bewoner. Die tegemoetkoming is bedoeld om de kosten van zorgpersoneel deels te dekken. Het bedrag wordt berekend op basis van de zorgzwaarte, ingezet personeel en anciënniteit van het personeel.

Sidney Ameel: “Dit betekent concreet dat de dagprijs daalt als een woonzorgcentrum geen zorgverleners heeft. Het systeem is dus onlosmakelijk gekoppeld aan effectief gepresteerd zorgpersoneel. Geen personeel is geen financiering.”

Dat forfait is historisch gegroeid in een tijd waarin vrijwel alle personeelsleden in vast dienstverband werkten. Voor een gemiddelde medewerker betekent dat dat een woonzorgcentrum per gewerkt uur zo’n 25 à 30 euro subsidie krijgt, terwijl de werkelijke loonkost vaak een stuk hoger ligt. Het verschil moet het centrum zelf bijpassen, bijvoorbeeld met de dagprijs of andere inkomsten.

Zelfstandigen buiten het systeem

In de praktijk werken almaar meer woonzorgcentra met een flexibele ‘extra schil’: zelfstandigen en uitzendkrachten die gaten opvullen bij ziekte, vakanties of onverwachte uitval. Toch voorzag het financieringskader daar oorspronkelijk niet in: de basistegemoetkoming was enkel bedoeld voor personeel in loondienst.

“Toen het personeelstekort jaren geleden begon te pieken, heeft de overheid een uitzondering gemaakt,” legt Ameel uit. “Men besliste dat ook zelfstandigen en uitzendkrachten deels gefinancierd mochten worden. Maar dat was altijd tijdelijk. Elk jaar opnieuw hing het af van een politieke beslissing.”

Dat systeem hield de sector overeind, maar creëerde ook schaduwzijden. Enkele ‘cowboys’ onder de projectkantoren speelden het systeem slim uit: zij haalden vaste medewerkers weg bij woonzorgcentra om hen vervolgens als duurdere projectsourcingmedewerkers terug te verhuren, zonder contract tussen medewerker en opdrachtgever. “Dat heeft het imago van zelfstandigen schade berokkend,” zegt Ameel. “Want plots werden alle freelancers over dezelfde kam geschoren, terwijl de meerderheid gewoon eerlijk werkt en broodnodig is voor de continuïteit van de zorg.”

Zonder verlenging zouden woonzorgcentra geen kant meer op kunnen: te weinig vaste medewerkers, maar ook geen geld meer om zelfstandigen in te schakelen. Dan stort het kaartenhuis in.

Dubbele perceptie van de kost

Tegenstanders van zelfstandige zorgverleners wijzen vaak op de hogere uurprijs. Maar die vergelijking is volgens Ameel te kort door de bocht: “Men kijkt alleen naar het brutoloon, maar vergeet dat vaste medewerkers ook vakantiegeld, ziektedagen, opleiding, wervingskosten en managementoverhead kosten. Een zelfstandige factureert alleen gewerkte uren: geen werk, geen factuur.”

In de ‘Gids voor Opdrachtgevers in de Zorgsector in Vlaanderen’ vind je een uitgebreide vergelijking tussen de volledige kostprijs per uur voor een verpleegkundige in loondienst versus als zelfstandige. Download de gids hier.

Daarnaast kunnen zelfstandigen flexibel worden ingeschakeld. “Dat is hun grote troef,” zegt de CEO van caresquare. “Ze springen bij waar nodig, zo lang als nodig. Geen vaste contracten of wachttijden. Het zorgt er net voor dat vaste teams niet overbelast raken. Zeker nu het ziekteverzuim in de zorg al rond de 10 procent ligt – waarvan 4 procent langdurig –, is dat geen overbodige luxe.”

Wat als de financiering zou stoppen?

De voorbije maanden vreesde de sector van woonzorgcentra dat de overheid het budget zou schrappen. Die vrees was niet onterecht: belangenorganisaties zoals vakbonden zien de toename van zelfstandigen vaak als een bedreiging voor vaste jobs.

Sidney Ameel snapt die bezorgdheid: “Ik begrijp dat vakbonden de vaste jobs willen beschermen. Maar de realiteit is dat de zorg kampt met gigantische tekorten. Zonder freelancers kunnen we gewoon niet meer rondkomen. Het is niet óf-óf, het is én-én. Je moet ze slim combineren.”

Zonder financiering hadden woonzorgcentra twee opties gehad: ofwel zouden ze stoppen met freelancers – met lege shiften en meer werkdruk tot gevolg –, ofwel zouden ze de factuur zelf betalen, met hogere dagprijzen voor bewoners tot gevolg. “Beide scenario’s zijn onhoudbaar,” zegt Ameel. “De kwaliteit van zorg komt in het gedrang, of bewoners betalen de rekening.”

Tijd voor een structurele hervorming

De voorbije keren werd de maatregel telkens per twee jaar verlengd. De verlenging tot juni 2026 geeft de sector ademruimte. Maar het stelt de fundamentele vraag niet langer uit: is het forfaitaire systeem nog wel houdbaar?

“De basispremie voor zorg is te eenzijdig,” stelt Ameel. “De noden in de zorg zijn veel complexer geworden. Er moet flexibiliteit ingebouwd worden in de financiering, zodat woonzorgcentra sneller kunnen schakelen. Er zijn periodes van piekbelasting, acute uitval, seizoenseffecten… Daar kan een vaste ploeg alleen niet meer tegenop.”

Hij pleit voor een hertekening van het systeem: “Vertrek opnieuw van nul: hoe ziet goede zorg eruit, wat kost ze echt en hoe zorgen we dat we die betaalbaar houden? Zelfstandigen moeten daar een volwaardige, transparant geregelde plek in krijgen. Mét duidelijke governance om misbruik tegen te gaan.”

Kortom, de verlenging van de financiering tot 2026 is dan ook geen eindpunt, maar een wake-upcall. Nu is nu dringend tijd om structureel werk te maken van een moderne, flexibele en transparante financiering, voor de zorg van vandaag én morgen.

De verlenging van de financiering in de woonzorgsector tot 2026 is geen eindpunt, maar een wake-upcall voor een structurele aanpak.

Caresquare: technologie als deel van de oplossing

Dat het ook anders kan, bewijst caresquare. Het Kortrijkse platform, opgericht door Sidney Ameel in 2021, brengt meer dan 250 zorgorganisaties en duizenden zelfstandige zorgverleners samen. Via een digitaal platform kunnen woonzorgcentra snel en eenvoudig freelancers boeken, zonder verborgen kosten of schimmige contracten.

In juni 2025 werd caresquare bekroond met de allereerste Prijs Ludo Lievens. Een erkenning voor start-ups die maatschappelijk ondernemen hoog in het vaandel dragen. “We tonen dat transparantie en technologie een deel van de oplossing zijn,” zegt Ameel trots. “Geen dure marges of ondoorzichtige structuren. Gewoon: een eerlijke match tussen vraag en aanbod, met kwaliteitscontrole en correcte afspraken.”

De missie van caresquare sluit volgens Ameel perfect aan bij de uitdagingen van vandaag: “De zorg heeft nood aan vernieuwing. Dat kan alleen als we oude gewoontes durven loslaten en slim combineren: vast, flexibel, digitaal én menselijk. Alleen zo kunnen we de zorg betaalbaar, haalbaar en kwalitatief houden.”

Lees ook

• Gids voor opdrachtgevers in de zorgsector in Vlaanderen voor het inzetten van extern talent

• Freelanceplatformen voor zorgverleners: slimme matchmakers tussen vraag en aanbod

• Een kritische kijk op de arbeidsmarkthervorming in het federale regeerakkoord De Wever I