De uitzendsector als motor van flexibiliteit en werkgelegenheid in België
De uitzendsector speelt een cruciale rol op de Belgische arbeidsmarkt. Jaarlijks vinden meer dan 700.000 mensen een job via deze sector, wat neerkomt op 2,5% tot 3% van de totale tewerkstelling. Dit aantal omvat 400.000 reguliere uitzendkrachten en 300.000 jobstudenten. Het belang van de sector ligt niet alleen in het bieden van werk, maar ook in het ondersteunen van loopbaantransities en het activeren van kwetsbare groepen.
Dit zijn slechts enkele opvallende cijfers uit een uitgebreid onderzoek dat HIVA-KULeuven in oktober 2024 presenteerde in opdracht van Federgon. De sectorfederatie vroeg de Leuvense wetenschappers prof. Ludo Struyven, Karen Huysmans, Tim Goesaert en Thomas Boogaerts om vanuit een breder perspectief naar de uitzendsector te kijken en de loopbaantypologieën van uitzendkrachten te onderzoeken. Het doel? Begrijpen en documenteren voor welke dynamiek op onze arbeidsmarkt uitzendarbeid zorgt.
Paul Verschueren, directeur Research & Economic Affairs bij Federgon, legt uit hoe uitzendarbeid bijdraagt aan deze dynamiek:
Wat maakt uitzendarbeid zo belangrijk voor de Belgische arbeidsmarkt? “Uitzendarbeid zorgt voor een positieve dynamiek op onze arbeidsmarkt, met kansen voor in- en doorstroming, mobiliteit en inclusie. Zelfs kansarme doelgroepen vinden vaste voet op de arbeidsmarkt dankzij uitzendarbeid. Het activerende karakter van uitzendarbeid is van onschatbare waarde voor de Belgische economie.”
Welke vaststellingen uit het recente onderzoek springen in het oog? “Wat vooral opvalt, is dat maar liefst 72% van de uitzendkrachten na vijf jaar nog steeds aan het werk is. Voor slechts een heel kleine minderheid van 2,8% is dit nog steeds als uitzendkracht. Dit is een duidelijke bevestiging van het potentieel van uitzendarbeid als springplank naar nieuwe professionele kansen. Bovendien biedt uitzendarbeid flexibele oplossingen voor zowel werknemers als werkgevers, die pieken in arbeid moeten opvangen.”
Hoe verhoudt de Belgische uitzendsector zich tot die in buurlanden? “België heeft een unieke positie dankzij de brede maatschappelijke aanvaarding van uitzendarbeid en het gelijkheidsprincipe dat uitzendkrachten dezelfde loon- en arbeidsvoorwaarden biedt als vaste werknemers. In landen zoals Nederland en Duitsland zijn er echter ook interessante systemen, zoals uitzendcontracten van onbepaalde duur, die ook voor de Belgische arbeidsmarkt nieuwe kansen kunnen bieden.”
“Er is potentieel om verder te experimenteren met uitzendcontracten van onbepaalde duur, wat meer ruimte zou bieden voor investeringen in opleidingen en bijscholing.” – Paul Verschueren, Federgon
Profiel uitzendkrachten
Uit het onderzoek van HIVA-KULeuven blijkt dat de uitzendsector een breed scala aan werkzoekenden aantrekt. Uitzendkrachten zijn voornamelijk jong (58,8% is jonger dan 35 jaar) en mannelijk (61,7%). Het opleidingsniveau varieert: 16,6% is hoogopgeleid, 37,8% heeft een middelbare opleiding en 26,7% is laaggeschoold. Opvallend is dat 74,4% van de uitzendkrachten de Belgische nationaliteit heeft, maar slechts 46% is van Belgische origine. Dit benadrukt het belang van de sector voor mensen met een migratieachtergrond.
Duurzame impact op loopbaan
Een diepgaande analyse van loopbaantrajecten over een periode van vijf tot negen jaar toont aan dat uitzendarbeid vaak een opstap is naar langdurige werkgelegenheid. Maar liefst 72% van de uitzendkrachten blijft na vijf jaar aan het werk, meestal buiten de uitzendsector. Slechts 11% belandt in langdurige inactiviteit, zoals werkloosheid of arbeidsongeschiktheid.
Voor kwetsbare groepen is de impact van uitzendarbeid bijzonder groot:
- Langdurig werkzoekenden: 35% stroomt via uitzendarbeid door naar een duurzame baan.
- Afgestudeerde jongeren: 19% maakt via de sector de overgang van het onderwijs naar een voltijdse baan.
Paul Verschueren licht verder toe: “Het onderzoek toont aan dat we nog meer kunnen inzetten op transitietrajecten om mensen te ondersteunen in nieuwe loopbaanstappen, maar ook in de re-integratie van arbeidsongeschikten en niet-actieven.”
Flexibiliteit als troef
Flexibiliteit is een belangrijk kenmerk van uitzendarbeid. Voor sommige werknemers, zoals in de zorgsector, biedt de sector de mogelijkheid om zelf hun loopbaan te sturen. Deze werknemers kiezen bewust voor uitzendarbeid of voor freelancen vanwege de vrijheid en flexibiliteit die dit biedt.
Daarnaast is uitzendarbeid ook een oplossing voor bedrijven die pieken in de arbeidsvraag willen opvangen. Voor werkgevers geeft het de nodige flexibiliteit om externe medewerkers in te schakelen naast hun vaste personeel. Paul Verschueren benadrukt: “Minder dan 2% van de uitzendkrachten kiest bewust voor uitzendwerk als permanente oplossing, wat meteen ook illustreert dat de overgrote meerderheid uitzendarbeid ziet als een stap naar een duurzame loopbaan.”
“Minder dan 2% van de uitzendkrachten kiest bewust voor uitzendwerk als permanente oplossing, wat meteen ook illustreert dat de overgrote meerderheid uitzendarbeid ziet als een stap naar een duurzame loopbaan.” – Paul Verschueren, Federgon
Socio-economische dynamiek
De sector toont een indrukwekkende mate van inclusie en mobiliteit, maar de uitdagingen blijven aanzienlijk. Zo zijn loopbanen vaak afhankelijk van socio-economische factoren en blijft het risico op terugval naar inactiviteit hoog voor kwetsbare groepen, zoals alleenstaande ouders en mensen met een buitenlandse afkomst.
Paul Verschueren voegt toe: “We moeten blijven investeren in expertise en tooling om kwetsbare groepen beter te ondersteunen en arbeidsongeschikten te re-integreren.”
Beleidsaanbevelingen
De hoge loonkosten blijven een uitdaging voor Belgische werkgevers, vooral in een sector waar veel werknemers uit kwetsbare doelgroepen komen. Paul Verschueren wijst op de noodzaak van maatregelen die de loonkosten kunnen verlagen en werkgevers kunnen ondersteunen. “Daarnaast is er potentieel om verder te experimenteren met uitzendcontracten van onbepaalde duur, wat meer ruimte zou bieden voor investeringen in opleidingen en bijscholing.”
Lees ook :