Nieuwe werkvormen, nieuwe valkuilen
Dat vandaag steeds meer mensen werken in een context van ‘digitale mobiliteit’ of ‘digitaal nomadisme’ is een open deur intrappen. De digitale nomade werkt vaak van op afstand, vanuit het buitenland, coffeeshops, openbare bibliotheken of co-werkplaatsen.
Deze werkvorm is vooral populair bij hoger geschoolden, technici en professionals in de dienstensector. Toch heeft de wetenschappelijke wereld verschillende risico’s op gezondheidsvlak vastgesteld. De mogelijkheid tot autonoom en zelfstandig werken leidt tot een dubbel effect. In veel gevallen neigt dit tot intensivering van het werk. Autonoom en zelfstandig werken heeft een aanzienlijke impact op de arbeidstijd met niet alleen langere werkdagen tot gevolg maar vooral een risico op vervaging van de grens tussen privé-en beroepsleven. Continu gebruik van informatietechnologie verhoogt het risico op informatie- (infobesitas) en communicatie-overbelasting. Overal en altijd werken kan leiden tot ergonomische risico’s en sociaal isolement met gevolgen voor de mentale gezondheid.
Risico’s verbonden aan platformwerk
In 2018 gaf de FOD, Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, opdracht een studie uit te voeren over de impact van nieuwe arbeidsvormen op het fysieke en mentale welzijn.
De studie van de VUB/ULB richtte zich specifiek op de gig-economie en bestudeerde twee nieuwe vormen van werk: crowdwork (vraag en aanbod van onlinediensten, bv. Amazon) en work-on-demand (traditionele activiteiten die worden beheerd via een platform, bv. Uber). Zo blijkt o.a. dat sommige vormen van stress rechtstreeks verband houden met het gebruik van het platform door gebrek aan autonomie in de organisatie van het werk.
Stress bij ‘digitale nomaden’
Bij zelfstandigen en digitale nomades werden andere vormen van stress vastgesteld. De auteurs van de studie benadrukken dat flexibiliteit en welzijn elkaar vaak tegenspreken en wijzen op een aantal mogelijke gevolgen die gelinkt zijn aan de autonomie van de job:
- Een sterke eigen verantwoordelijkheid kan leiden tot stress, isolement, een gebrek aan sociale relaties en sociale steun.
- Sterke zelfverantwoordelijkheid resulteert vaak in werkintensivering en verkorting van noodzakelijke rustpauzes (herstelbehoefte wordt vaak verwaarloosd).
- Een vervaging van de werkomgeving en het intensieve gebruik van informatietechnologieën verhogen het risico op constante beschikbaarheid.
- Flexibiliteit kan positief zijn op de balans tussen het privé-en beroepsleven maar impliceert tegelijk waakzaamheid over de vervaging van de tussenbeide.
In zijn studie Does employment status matter for job quality bevestigt ook Eurofound de verschillende hierboven genoemde risico’s.
Co-working als sociale boost
Securex neemt deze bevindingen ter harte. Om de nieuwe werkvormen te omarmen én alvast te anticiperen op de risico’s zoals isolement, een gebrek aan sociale relaties en sociale steun, is Securex initiator van co-workingplace Hive5 in hartje Brussel. Een verwittigd (zelfstandig/autonoom werkende ) vrouw/man is er twee waard.
Tekst: Katrien De Clercq