Informeel netwerk heeft aanzienlijke impact op loopbaanduurzaamheid van de freelancer

AMS onderzocht onder leiding van Prof. Dr. Sofie Jacobs in 2022 de rol van het netwerk in de loopbaan van freelancers. Voor de studie werden een 300-tal freelancers bevraagd in uiteenlopende sectoren. Het onderzoeksrapport is nu klaar en brengt waardevolle inzichten voor freelancers én voor beleidsmakers.

Sofie Jacobs, Associate Professor HRM – Talent Development en Academic Director Global Leadership bij Antwerp Management School, stelt vast dat er geen gestructureerde manier is waarop freelancers aan loopbaanontwikkeling doen. De autonomie, waar de meeste freelancers veel belang aan hechten, botst al eens met de onzekerheid. En dit vormt voor loopbaanduurzaamheid toch wel een uitdaging.

Netwerken zijn een niet te verwaarlozen onderdeel van loopbaanduurzaamheid voor de freelancer: zowel op het professioneel als emotioneel gebied kan een netwerk de freelancer ondersteunen.

Loopbaanduurzaamheid en loopbaansucces

Het onderzoek keek naar de samenstelling van het netwerk van de freelancer en de frequentie en de reden van contact met het netwerk. Respondenten werden bevraagd rond loopbaanduurzaamheid en loopbaansucces.

Loopbaanduurzaamheid gaat over een balans vinden tussen voldoening in de job, fysieke en mentale gezondheid en productiviteit/inzetbaarheid, en dit doorheen verschillende fases van het professionele leven.

Loopbaansucces werd aan de hand van zeven verschillende categorieën (leren en ontwikkelen, balans werk-privé, positieve impact op anderen, ondernemerschap, positieve werkrelaties, financiële zekerheid en financieel succes) op een subjectieve manier door de respondenten beoordeeld: welke vorm van loopbaansucces vindt de respondent belangrijk en in hoeverre is men tevreden met het bereikte level op dat gebied?

“Vanuit intrinsieke motivatie kiezen voor een bestaan als freelancer heeft een positieve impact op de duurzaamheid van de loopbaan” – Sofie Jacobs

Vrije of gedwongen keuze

Het onderzoek maakt een onderscheid tussen de pull en de push freelancer.

Pull freelancers zijn mensen die vanuit een intrinsieke motivatie kozen om te freelancen. Push freelancers daarentegen zijn mensen die eerder gedwongen werden in een rol als freelancer en dit niet vanuit eigen motivatie deden. Dit kunnen mensen zijn die geen andere job vonden of die hun opdracht enkel als freelancer kunnen vervullen.

“Vanuit intrinsieke motivatie kiezen voor een bestaan als freelancer heeft een positieve impact op de duurzaamheid van de loopbaan.”, zo stelt Sofie Jacobs vast. Ook is een positief effect op het loopbaansucces waar te nemen.

Positieve en negatieve effecten

Mensen die bewust voor een bestaan als freelancer kozen, vinden leren en ontwikkelen belangrijk en zetten daar ook echt op in. Het hebben van een positieve impact op anderen en een work-life balans draagt bij aan het ervaren van loopbaansucces bij pull freelancers. Het onderzoek toont aan dat dit bij hen meer bereikt wordt dan bij push freelancers.

Mensen die niet vanuit een eigen initiatief in freelancen stappen ervaren een negatief effect op hun mentale gezondheid, hun engagement en op hun inzetbaarheid. Ze bereiken minder de financiële zekerheid en positieve werkrelaties.

Een interessant gegeven is dat financieel succes zowel bij pull als push freelancers hoog scoort. Mensen die in een freelancersbestaan geduwd worden, hechten er nog meer belang aan dan zij die er zelf kozen om freelancer te worden.

“Het hebben van een informele groep rondom jou draagt bij aan de duurzaamheid van je loopbaan als freelancer.” – Sofie Jacobs

Verschillende netwerken

De onderzoeksgroep kon vanuit de resultaten twee verschillende netwerken definiëren.

Het informele netwerk van de freelancer wordt samengesteld uit de peers (mensen die met dezelfde zaken, binnen dezelfde sector of met dezelfde service bezig zijn), vrienden en familie.
Het formele netwerk vormt zich door sectorfondsen, intermediaire partijen en gedeelde organisaties.

Organisaties die trainingen aanbieden en consultants waar de freelancer op kan beroepen, zitten tussen beide netwerken in.

“De studie toont duidelijk aan dat het hebben van een informele groep rondom jou bijdraagt aan de duurzaamheid van je loopbaan als freelancer. Het hebben van een formeel netwerk heeft dan weer minder impact op de loopbaanduurzaamheid.”

De kracht van een informeel netwerk

Het informele netwerk beïnvloedt het loopbaansucces dus positief. Freelancers met sterke informele netwerken hebben een hogere kans om succes te bereiken op het gebied van leren en ontwikkelen, en hebben een positieve impact op anderen en positieve werkrelaties.

Dit in tegenstelling tot formele netwerken, waar Sofie Jacobs een negatievere impact waarneemt op het hebben van impact op anderen en werkrelaties. Wel heeft het formele netwerk een klein positief effect op het financiële succes.

“Het onderzoek onderstreept de kracht van een informeel netwerk en toont aan dat enkel beroep doen op een formeel netwerk voor een aantal nadelige effecten zorgt.”

Eerste aanbevelingen

Sofie Jacobs raadt freelancers aan bewust naar hun netwerk te kijken: zijn de juiste mensen aanwezig en indien niet, hoe kan daar voor gezorgd worden? “Engageer je in ‘peer communities’, betrek je omgeving en ga op zoek naar een mentor. “ is haar advies naar zowel push als pull freelancers.

Voor beleidsmakers ziet ze een rol weggelegd in het mee ondersteunen van het opbouwen van een informeel netwerk. Hierbij denkt ze aan het ontwikkelen van de netwerkvaardigheden van mensen. Zo kan onderwijs volgens haar een ondersteunde rol opnemen in het ontwikkelen van deze netwerkvaardigheden en ook sectororganisaties moeten daarin hun bijdrage leveren.

Blik op de toekomst

Sofie Jacobs wil in 2025 de resultaten van het onderzoek verder uitspitten. Ze stelt vast dat de data momenteel nog te verspreid zitten over verschillende sectoren. Ze wil verder gaan groeperen om nog meer specifieke aanbevelingen te kunnen doen op het gebied van het aanbod van dienstverlening van de freelancers.

Het onderzoeksrapport zal later verschijnen en te lezen zijn via Sofie Jacobs’ pagina bij Antwerp Management School.