"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

Hoe krijgen platformwerkers toegang tot fatsoenlijk werk? (Een debat tussen ILO, WEC en IOE)

Met één muisklik een baan vinden en zelf bepalen hoeveel uren je werkt… Ja, de online talentplatformen bieden ons vandaag een vlotte toegang tot een ‘nieuwe’ arbeidsmarkt. Een markt die daardoor veel dynamischer, meer divers en inclusiever werd en haast alle beroepen en sectoren bestrijkt.

Arbeidsplatformen zijn wereldwijd ingeburgerd

Ook particuliere arbeidsbemiddelingsdiensten gebruiken de onlineplatformtechnologie voor werkzoekenden en bedrijven. Maar deze platformen zijn nog  verre van homogeen of al goed geregeld. Ook het sociaal statuut, de contractuele voorwaarden en de sociale bescherming verschillen aanzienlijk. Denk aan arbeidsovereenkomsten voor bepaalde of variabele tijd, uitzendwerk, variabele werktijden, werken als zelfstandige, …

Daarom hielden de World Employement Confederation (WEC), de Internationale Organisatie van Werkgevers (IOE) en de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) hierover op 11 maart jl. een online discussie. Ze vonden in hun debat nog geen pasklare oplossing maar ze geraakten het er wel over eens dat er snel een beter evenwicht tussen de rechten van de werkenden en de belangen van opdrachtgevers moet komen.

De ILO presenteerde er haar eerste World Employment and Social Outlook (WESO) onder de titel “The role of digital labour platforms in transforming the world of work”. Deze kanjer van ruim 280 bladzijden schetst een uitvoerig beeld van de wereldwijde status van digitale arbeidsplatformen.

Aantal digitale arbeidsplatformen is vervijfvoudigd

Dit rapport vergroot alvast ons inzicht in de wijze waarop digitale arbeidsplatformen de arbeidswereld snel transformeren en in de gevolgen daarvan. De afgelopen tien jaar vervijfvoudigde het aantal digitale arbeidsplatforms. Het aantal online web- en locatiegebaseerde platforms steeg van 142 in 2010 tot meer dan 777 in 2020! Het ILO hield hiervoor in een honderdtal landen enquêtes bij ongeveer 12 000 freelancers, platformwerkers, koeriers, chauffeurs en dergelijke. Er werden diepte-interviews afgenomen bij 70 verschillende soorten bedrijven, 16 platformbedrijven en 14 verenigingen van platformwerkers. Ook de servicevoorwaarden van 31 grote online web- en locatieplatforms werden geanalyseerd. Dit verslag biedt bijgevolg  een baanbrekend internationaal overzicht van het bedrijfsmodel en de bedrijfsstrategieën van platforms. Het rapport eindigt met de lacunes in de regelgeving en suggesties om deze digitale arbeidsplatforms duurzaam en fatsoenlijk te organiseren.

Wat onaanvaardbaar is bij analoog werk, is dat ook in de digitale wereld.

Bezorgdheden

De ILO toont zich hierbij vanzelfsprekend bezorgd over het inkomen, de arbeidsomstandigheden en de sociale bescherming van platformwerkers. De snelheid van verandering en sociale regelgeving  hierover verschillen in elk land.

De panelleden pleitten begrijpelijkerwijze voor een gecoördineerde internationale beleidsdialoog om gemeenschappelijke oplossingen te vinden. Dit wordt het leidend basisprincipe: Aan alle soortgelijke vormen van werk moeten gelijkaardige fundamentele rechten ten grondslag liggen, ongeacht of het werk via een digitaal platform wordt geleverd of niet. Of negatief uitgedrukt: “Wat onaanvaardbaar is bij analoog werk, is dat ook in de digitale wereld”.

Ook de werkgeversorganisaties stemmen er mee in dat platformwerk ‘fatsoenlijk’ moet zijn. WEC-voorzitter Bettina Schaller stelde het zo op het eind: “Als alles fatsoenlijk wordt aangepakt zijn platformen inderdaad een uitstekende manier om meer mensen aan het werk te krijgen. Het is een manier om de toegang tot werk daadwerkelijk te vergroten. Dit komt onze diversiteits- en integratieagenda ten goede omdat ook meer mensen met een handicap, vrouwen of jongeren werk kunnen vinden. Maar, nogmaals, we moeten dit aanpakken binnen het juiste kader.”

In andere landen helpen digitale platforms dan weer om de zwarte of informele economie terug te dringen. Ter wille van de eerlijke concurrentie voor de bedrijven die de sociale wetten wel respecteren moet er wel aangepaste controle en handhaving zijn.

Werken via een onlinetalentplatform is allerminst een nieuwe juridische vorm van arbeid, het is enkel een nieuwe manier om werk te organiseren en te verdelen.

Conclusie

Laten we vooral dit onthouden: werken via een onlinetalentplatform is allerminst een nieuwe juridische vorm van arbeid, het is enkel een nieuwe manier om werk te organiseren en te verdelen. Daarom wordt in deze trend een terechte koppeling gemaakt met de verwachting naar fatsoenlijke werkvoorwaarden en regelgeving.

Philip Verhaeghe
Philip Verhaeghe is een onafhankelijk governance adviseur en een freelance redacteur over ondernemerschap en bestuur voor vakbladen, bedrijven en organisaties. Onderzoekt zowel de nieuwste trends als de klassieke uitdagingen die het verschil kunnen maken in de bestuurskamer of het directiecomité. Is als freelance redacteur ook actief voor onder meer Bestuurder”, “Guberna” en “Etion”. Werkte als algemeen secretaris voor VKW, het Instituut voor Bestuurders, Corgo en RNCI. Bekijk alle berichten van #Philip Verhaeghe

Eén reactie op dit bericht

  1. Bedankt voor dit inzicht. Het doet deugd om dit te lezen als freelancer. Eén van de zaken die ik absoluut niet leuk vind is het feit dat wij op die platformen al onze privé gegevens delen, en zelden iets te weten komen over de opdrachtgevers, dat is een heel eng gevoel en toont ook dat er twee gezichten zijn. Een tweede punt is het moeten betalen voor opdrachten als freelancer, dat is toch ook wel een bepaalde onrechtvaardigheid als je dit vergelijkt met werknemersplatformen.