Wat betekenen platformen voor hooggeschoolde freelancers? Interview met Dr. Deborah Guistini
Momenteel bevinden 31 tot 34% van de 28 miljoen digitale platformwerkers in de EU zich in de categorie “hooggekwalificeerd”. Daarmee bedoelen we vooral mensen die voor hun opdrachten over welbepaalde skills moeten beschikken: IT software engineers, designers, creatieven in de media, marketing en business consultants… Maar wat vinden zij eigenlijk naar digitale freelance platformen en digitale marktplaatsen zoals Gighouse, Malt of Jellow ?
We spraken hierover met dr. Deborah Giustini die al jaren geïnteresseerd is in alle vormen van niet-gestandaardiseerd werk, freelancing en de gig-economie. Momenteel voert ze aan de KU Leuven een postdoctoraal onderzoeksproject uit over de implicaties van platformwerk op de subjectieve ervaringen van hoogopgeleide freelancers die actief zijn op online marktplaatsen. Via kwalitatieve diepte-interviews en een kwantitatieve freelancersenquête gaat zij op zoek naar praktijkverhalen uit de Belgische en Nederlandse platformeconomie. Ze spreekt ook met experten, zaakvoerders van platformen en zelfs met meerdere partners van Nextconomy. Ze wil de diverse aspecten van het freelancerbestaan beter begrijpen, los van de soms polariserende debatten over sociale (on)zekerheid en (on)afhankelijkheid.
Vraag en antwoord
We kunnen haar research illustreren met concrete onderzoeksvragen zoals: “Waarom proberen freelancers werk te vinden via verschillende platformen? Voelen freelancers zich gesterkt of beperkt door digitale arbeidsmarkten? Is de markt aan het veranderen door de verschillende digitaliseringsgraad tussen de marktspelers?” De antwoorden blijven we je dus nog even schuldig tot haar onderzoek afgerond is.
Meer dan een noodzakelijk kwaad?
Toch licht ze voor Nextconomy al graag een tip van de sluier op:
“In het academisch onderzoek en het politiek beleid heeft de digitale platformeconomie een dubbelzinnige reputatie. Enerzijds spreekt men van snel groeiende uitbuiting van freelancers en een uitholling van de sociale zekerheid. Anderzijds weerklinkt de loftrompet voor de vrijgevochten freelancers die als zelfstandige ondernemers dankzij de digitalisering hun eigen voorwaarden, netwerk en werkomgeving kunnen bepalen.”
Hooggeschoolde freelancers beschouwen de zorgen van het soms precaire zelfstandigenbestaan (minder sociale zekerheid, de algoritmische controle en de kans op onbetaalde arbeid) als onvermijdbare onderdelen van hun traject als zelfstandige. Maar zij hebben bewust gekozen voor dit minder zekere statuut. Zij vertrouwen vooral op de positieve krachten van hun eigen talent, hun aanpassingsvermogen, hun autonomie, hun creativiteit en innovatief vermogen.
Op weg naar nieuwe ecosystemen?
Vroeger zochten ze hun opdrachten via referenties en bestaande klanten of via LinkedIn-achtige websites. Nu blijkt dat grote bedrijven en merken vooral via de nieuwe platformen functioneren. Freelancers moeten hen dus evenzeer via die platformen proberen te bereiken. Misschien komt dat doordat de marketeers van die grote platformen die bedrijven ervan overtuigd hebben dat hun platform sneller resultaten oplevert en dat ze zo veel meer mensen bereiken? Anderzijds ontzorgen deze platforms de bedrijfsklanten ook qua facturatie en contractbeheer.
Ze heeft het over een ‘hybride’ ecosysteem dat evoluerende vormen van veilig freelancewerk omvat. Freelancers beschouwen hun betrokkenheid bij die platforms als een normale aangelegenheid in de snel veranderende wereld van werk. Zij gebruiken platformactiviteiten als een geprivilegieerde toegang tot interessante projecten bij bedrijven die anders moeilijk te benaderen zijn. Zij engageren zich bij verschillende platformen om extra opportuniteiten voor jobs te creëren. Ze beschouwen de platforms zeker niet als boze krachten die de kwaliteit van hun zelfstandig ondernemerschap willen aantasten. Gebruik maken van een platform is dus niet noodzakelijk iets negatiefs.
Freelancers gebruiken platformactiviteiten als een geprivilegieerde toegang tot interessante projecten bij bedrijven die anders moeilijk te benaderen zijn.
Ze distantiëren zich alleszins van het circulerende discours en het imago dat platformwerk gedomineerd wordt door laaggeschoolde ‘gig’-werkers die er alleen jobs van lage kwaliteit kunnen vinden. Ze huiveren bij de gedachte dat hun sociaal zelfstandigenstatuut anders zou gereguleerd worden omdat zij ook platformwerk gebruiken. Beschouwd worden als ‘werknemer’ van een platform stuit op een krachtig njet’.
Ze klagen wel dat die platformen nogal veel op algoritmen vertrouwen. Ze vinden de menselijke factor belangrijker. Dat is goed nieuws voor Gighouse en gelijkaardige collega’s.
Leercurve
Op macrovlak ziet ze een aparte sociale en professionele identificatie ontstaan die verder kan reiken dan de bestaande dichotomie van zelfstandig ondernemerschap en platformwerk. “De snel toenemende ontwikkeling van freelance platformwerk kan een leercurve veroorzaken in heel de arbeidsmarkt, met impact op alle actoren. Ook op de beleidsmakers die hier moeten reguleren.” Maar anderzijds moeten allerlei instellingen, platforms en bedrijven nog steeds geïnspireerd worden in het helpen versterken van het sociaal weefsel en de bescherming van de zelfstandige arbeid…
Het zijn waarlijk boeiende tijden!
Lees ook:
