De nieuwe arbeidswereld: crisissen, trends en flexibiliteit

Flexibiliteit en aanpasbaarheid

Het is tijd om de kaarten te schudden. Bedrijven stellen hun bedrijfsmodel ter discussie in een veranderende omgeving. Voor Bernard Keppenne staat de flexibiliteit van het bedrijf en zijn medewerkers centraal. “Een bedrijf moet agile zijn door deze ongekende situatie en gezien het feit dat de band met de werknemers wat verloren gaat. Interne en externe talenten kunnen er dan weer bij worden gehaald om taken op zich te nemen die tot nu toe niet echt binnen hun vakgebied vielen.”

Een bedrijf moet agile zijn door deze ongekende situatie en gezien het feit dat de band met de werknemers wat verloren gaat.

Minder externe talenten, alhoewel …

De hoofdeconoom van CBC Banque heeft opgemerkt dat er op de freelancemarkt een daling van de vraag is. “Dit wordt genuanceerd door het feit dat een bedrijf, om zich te herpositioneren, toch dit externe perspectief en enkele nichevaardigheden nodig heeft. Het gaat om een diepgaande interne reflectie die moet worden uitgevoerd door degenen die meer thuis zijn in nieuwe technologieën en nieuwe uitdagingen. Een zeer actueel voorbeeld is de vraag of de productie al dan niet teruggehaald moet worden. Dat is geen oefening die men alleen kan maken.”

De digitale oplossing?

In zijn blog ‘Le digital, itinéraire d’un remède annoncé’ (‘Digitaal, de weg naar een voorspeld redmiddel’) identificeert Bernard Keppenne drie trends die (ook) de nieuwe wereld van het werk beïnvloeden. “De veralgemening van telewerk is de eerste en meest radicale verandering. Het gaat niet om alle beroepen, maar we zullen een veralgemening van telewerk in alle sectoren van de economie zien, om nog maar te zwijgen over de impact op het kantoorvastgoed of de coworkingruimtes die snel aan het groeien waren.”

De veralgemening van telewerk is de eerste en meest radicale verandering.

E-commerce

De tweede trend speelt direct in op de behoefte aan sociale afstand. E-commerce is niets nieuws, maar het wordt iets vanzelfsprekend. “Of het nu gaat over de buurtwinkels of de supermarkten, degenen die de digitale transformatie niet omarmen hebben het niet begrepen. De B2B-handel zou bovendien dezelfde weg moeten volgen. Deze beweging impliceert nieuwe vaardigheden en nieuwe manieren van werken”, legt Bernard Keppenne uit.

Een kans voor opleidingen

De derde trend is opleiding. Of het nu gaat om middelbaar of universitair onderwijs, we zien een versnelling van de digitalisering. Voor onze gesprekspartners moeten we een mix bereiken tussen virtueel en face-to-face. “Om de jongeren voor te bereiden op de nieuwe arbeidswereld moet het onderwijzend personeel de denkpistes en de mogelijkheden om zich open te stellen voor de buitenwereld aangeven. In een ideale wereld zou de digitalisering een buitengewone hefboom zijn om studenten in staat te stellen 3 of zelfs 4 grote vakken aan verschillende universiteiten te volgen. Een idee dat zowel het talent van morgen als onze economie kan stimuleren.”

Economie in een ‘robolutie’-modus

Bernard Keppenne is duidelijk: “We hebben net een verstoring in de waardeketens gezien. We moeten ons model heroverwegen, waarbij we de automatisering en digitalisering in het oog moeten houden. Het beste voorbeeld? De industriële robots die onze bedrijven in staat stellen om net zo concurrerend te worden als die op de Aziatische markt. Op een ander niveau worden notarissen bijvoorbeeld geconfronteerd met een bijna verplichte digitalisering als reactie op een wetswijziging: de mogelijkheid om een notariële akte op afstand te laten ondertekenen.”

We hebben net een verstoring in de waardeketens gezien. We moeten ons model heroverwegen, waarbij we de automatisering en digitalisering in het oog moeten houden.

Betekent de crisis meer freelancers?

“Ik denk dat het nog te vroeg is om de trend te bevestigen. De gezondheidscrisis zou aan de basis kunnen liggen van een toename van het aantal freelancers in België omdat er medewerkers zijn die tot de vaststelling zijn gekomen dat ze totaal ongeschikt zijn voor het werk dat ze momenteel doen. Voor anderen is telewerken dan weer een aangenamere manier van werken gebleken tijdens deze periode waarbij we werden losgekoppeld van onze werkgever”, aldus Bernard Keppenne. Voor hem zou de trend echter net zo goed kunnen worden omgekeerd omwille van de relatieve kwetsbaarheid van de status en de talrijke opdrachten die verloren gingen en die door de actoren van de freelance economie worden gegenereerd.”

Een surrealistisch België

“We hebben dringend een nieuwe regering nodig.” Zijn eigen woorden maken Bernard Keppenne aan het lachen, maar hij staat nog steeds versteld van de situatie in ons land. “Al onze buren hebben een plan voor de heropstart. Wij hebben zelfs nog geen kladversie! Het is surrealistisch, maar de impact op de economie en de arbeidswereld is niet te onderschatten. Hoe kunnen we nu op een doe-het-zelf basis en zonder langetermijnvisie handelen?” De econoom herinnert ons ook aan onze sterke afhankelijkheid van de internationale handel: “Zelfs als we in België maatregelen nemen, dan nog zouden de inspanningen kunnen worden weggevaagd als de economieën van de importerende landen zich niet herstellen zoals verwacht.”

Al onze buren hebben een plan voor de heropstart. Wij hebben zelfs nog geen kladversie! Het is surrealistisch, maar de impact op de arbeidswereld is niet te onderschatten.

De 3 adviezen van Bernard Keppenne

1. 1. Controleer de kredietwaardigheid van uw klanten. “We moeten een transparante dialoog durven voeren om hun aanpassingsstrategie te begrijpen. Als het antwoord te vaag is, dan moet men zich zorgen maken. Om nog maar te zwijgen van de zombiebedrijven, waarvan het percentage in België op 12% wordt geschat!”

1. 2. Controleer uw waardeketens. “Wat is uw positie ten opzichte van uw leveranciers? Welke strategie moet u volgen in het geval van een nieuwe golf van het coronavirus? Bent u in staat om uw voorraden te financieren?”

1. 3. Zorg ervoor dat het hoofd van het bedrijf een bruggenbouwer is. “In een crisis valt of staat alles met de leider. Zijn charisma, visie en vermogen om zijn troepen in nieuwe situaties te begeleiden is cruciaal.”