78% van de zelfstandigen zonder personeel is (zeer) tevreden met hun keuze (onderzoek SERV)

Almaar meer mensen kiezen ervoor om als zelfstandige zonder personeel (zzp’er) aan de slag te gaan. Ze doen dit vaak vanuit de wens naar autonomie, flexibiliteit en de mogelijkheid om zelf richting te geven aan hun loopbaan. Maar hoe werkbaar is dat zelfstandig bestaan eigenlijk?

Onderzoek SERV

De Vlaamse Werkbaarheidsmonitor, uitgevoerd door de Stichting Innovatie & Arbeid in opdracht van de SERV, peilt al sinds 2007 naar de kwaliteit van jobs in Vlaanderen. De meest recente meting uit 2023 zoomt opnieuw in op de situatie van zzp’ers. We vatten de opvallendste resultaten samen.

Het rapport brengt in kaart in welke mate zelfstandigen zonder personeel te maken krijgen met werkstress, motivatieproblemen, een gebrek aan leermogelijkheden of een wankele werk-privébalans. Daarnaast worden ook de achterliggende oorzaken onderzocht, zoals werkdruk, emotionele belasting en arbeidsomstandigheden.

De resultaten tonen een genuanceerd beeld: enerzijds blijkt dat zzp’ers gemiddeld beter scoren op werkbaarheid dan zelfstandigen met personeel, anderzijds blijft een aanzienlijke groep kampen met stress of overbelasting. De bevindingen zijn niet alleen relevant voor de zelfstandigen zelf, maar ook voor beleidsmakers en organisaties die inzetten op duurzame loopbanen.

Meer dan de helft heeft werkbaar werk

In 2023 gaf 57,1% van de zzp’ers aan dat hun job geen werkbaarheidsknelpunten vertoont. Dat is een duidelijke vooruitgang tegenover 2007, toen dit nog 50,7% bedroeg. Vooral in de periode 2019-2023 tekent zich een positieve trend af. Opvallend: zzp’ers scoren gemiddeld beter dan zelfstandigen mét personeel (zmp’ers), waarvan slechts 45,1% werkbaar werk rapporteert.

Werkstress en burn-out blijven reëel risico

Ondanks die vooruitgang kampt één op drie zzp’ers (34%) met werkstressklachten en vertoont 12,4% symptomen van burn-out. Dat aandeel ligt wel systematisch lager dan bij zmp’ers, waar 44,1% stress ervaart en 16,2% burn-outsignalen meldt. De cijfers zijn sinds 2007 vrij stabiel, al blijkt uit de analyse dat de jongste zzp’ers de zwaarste druk ervaren en vaker burn-outklachten rapporteren.

Eén op drie zzp’ers (34%) kampt met werkstressklachten en 12,4% vertoont symptomen van burn-out

Wankele werk-privébalans

Bijna een kwart van de zelfstandigen zonder personeel (24,4%) ervaart problemen in de combinatie van werk en privé, en bij 7,6% is er sprake van een acuut conflict. Lange werkweken spelen hierin een grote rol: ruim 37% van de zzp’ers werkt meer dan 50 uur per week. Emotionele belasting – vaak door intens klantencontact – treft bovendien een kwart van de groep.

Grote sectorverschillen

Niet elke zzp’er ervaart zijn job even werkbaar. In de vrije beroepen ligt de werkbaarheidsgraad op 53,3%, terwijl intellectuele diensten (zoals consultancy en creatieve beroepen) duidelijk beter scoren met 65,3%. Vrije beroepen rapporteren vaker werkstress (40,8%), hoge werkdruk (42,6%) en emotionele belasting (46,7%). In intellectuele diensten zijn die percentages lager, respectievelijk 27,5%, 32,5% en 21,1%.

Tevredenheid neemt toe

Ondanks de knelpunten blijft de algemene tevredenheid opvallend hoog. 78% van de zzp’ers is (zeer) tevreden met hun keuze voor het zelfstandig ondernemerschap. Dat is een stijging ten opzichte van 2007, toen dit nog 71,5% bedroeg. Vooral de onafhankelijkheid en de mogelijkheid om werkuren zelf te bepalen scoren hoog. Minder tevreden zijn zzp’ers over hun sociale bescherming en de financiële stabiliteit van hun activiteit.

Meer weten?

Wil je een uitgebreid overzicht van alle cijfers en verschillen per sector? Het volledige rapport Werkbaar werk bij zzp’ers (Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen/Stichting Innovatie & Arbeid – juni 2025) vind je hier.