Meervoudig werkgeverschap en globale arbeidsovereenkomsten: wat je moet weten over extern werk in België

Ontdek wat meervoudig werkgeverschap en globale arbeidsovereenkomsten betekenen, welke wetten en regels van toepassing zijn in België, en hoe je als opdrachtgever de operationele en juridische verantwoordelijkheden beheert.

Definitie – de correcte omschrijving van deze vorm van extern werk

Er is geen officiële definitie. De rechtsleer definieert het meervoudig werkgeverschap of de globale arbeidsovereenkomst als een arbeidsovereenkomst, gesloten tussen een werknemer en twee of meer werkgevers die de uitoefening van werkgeversbevoegdheden delen, terwijl ze zich elk tegenover de werknemer verbinden om de werkgeversverplichtingen onder de arbeidsovereenkomst na te leven (VANDENPLAS, L. en PERTRY, V., “Co-sourcing: de globale arbeidsovereenkomst”, Or. 2018, afl. 4, 112-122).

Welke voornaamste wet(ten) en regelgeving(en) bepalen deze vorm van extern werk in België?

Uitzendarbeidswet
Wet van 12 augustus 2000 houdende sociale, budgettaire en andere bepalingen (art. 186 e.v.).
Rome I Verordening (bepaling van toepasselijk recht in geval van meervoudig werkgeverschap met internationaal aspect).

Wat deze wet(ten) en regelgeving(en) inhouden

In tegenstelling tot verschillende Europese landen, is het in België uitdrukkelijk verboden om het gezag van de werkgever over te dragen aan een derde (= een klant, opdrachtgever, (onder-aannemers, verbonden ondernemingen, …). Dit betekent dat werknemers alleen instructies van hun werkgever mogen ontvangen en dat het alleen de werkgever is die mag beslissen of een werknemer in dienst wordt genomen of wordt ontslagen, welke arbeidsvoorwaarden van toepassing zijn, enz.

De belangrijkste structurele uitzonderingen op dit verbod zijn (i) uitzendarbeid en (ii) de werkgeversgroepering. Dit laatste is een systeem waarmee meerdere werkgevers zich kunnen groeperen in een VZW om samen één of meer werknemers aan te werven en te werk te stellen.

De tewerkstelling wordt gedeeld tussen de leden van de groepering, naargelang hun respectieve behoeften.
De ondernemingen die lid zijn van de groepering zijn gebruiker en geen juridisch werkgever.
De VZW is de juridisch werkgever. De werknemer moet slechts één arbeidsovereenkomst sluiten met de groepering die zijn enige werkgever is.
Een andere overeenkomst zal de groepering verbinden aan elke gebruikende onderneming. Daarin worden de modaliteiten van de terbeschikkingstelling bepaald.
De werkgeversgroepering is in principe onderworpen aan BTW, maar een vrijstelling is onder bepaalde voorwaarden mogelijk. Het btw-kantoor bevoegd voor het rechtsgebied waar de maatschappelijke zetel gevestigd is, neemt die beslissing.
De groepering moet een aanvraagprocedure volgen en de tewerkstelling is in principe beperkt tot 50 werknemers.

Buiten de wettelijke uitzondering, wordt in de praktijk – veelal in internationale context – gebruik gemaakt van een minder officiële vorm van meervoudig werkgeverschap, waarbij steeds moet worden gewaarborgd dat er geen sprake is van een verboden terbeschikkingstelling van personeel. Vaak is dit niet geformaliseerd, maar is er enkel sprake van loonkostdoorrekening.

Hoe is voor deze vorm van externe arbeid de samenwerking tussen partijen contractueel geregeld?

A/ tussen opdrachtgever – bureau of platform (indien van toepassing)

Werkgeversgroepering: dienstverleningsovereenkomst tussen de VZW en de gebruikende onderneming
Globale arbeidsovereenkomst: betrokken werkgevers kunnen de modaliteiten rond meervoudig werkgeverschap regelen in een aparte overeenkomst of in de arbeidsovereenkomst.

B/ tussen bureau of platform – werkende

In geval van een werkgeversgroepering zou de VZW als «platform» kunnen worden beschouwd. Deze is de juridische werkgever en sluit een arbeidsovereenkomst met de werknemer.

In geval van meervoudig werkgeverschap is er geen tussenpartij.

C/ tussen werkende – opdrachtgever

In geval van een werkgevergroepering hebben de leden van de VZW geen contractuele relatie met de werknemers.

In geval van meervoudig werkgeverschap sluiten de betrokken werkgevers een arbeidsovereenkomst met de werknemer. Er kan één arbeidsovereenkomst worden gesloten met meerdere partijen, of de betrokken werkgevers kunnen ieder afzonderlijk een arbeidsovereenkomst voor deeltijds werk sluiten.

Hoe is voor deze vorm van externe arbeid de operationele samenwerking tussen opdrachtgever (gebruiker) – bureau – werkende geregeld? Wie is waarvoor verantwoordelijk, cq. aansprakelijk?

V = verantwoordelijk en/of A = aansprakelijk

	Opdracht- gever	Bureau/plat- form	Werkende	Uitzonderingen mogelijk? Ja/ Nee
Contracteren van de werkende	V
Gezag & toezicht over de werkende	V
Registreren van de prestaties van de werkende	V
Verwerken van de prestaties van de werkende	V
Facturatie van prestaties van de werkende aan de opdrachtgever
Bepalen van de vergoeding van de werkende	V
Toekennen van aanvullende voordelen, (laptop, wagen, bonusregeling e.d.) voor de werkende	V
Voorzien in een onkostenvergoeding voor de werkende	V
Uitbetalen van de werkende voor prestaties	V
Betaling van de werkende voor niet- gepresteerde uren (bijvb. feestdagen, ziekte, …)	V
Bijdrage sociale zekerheid & belastingen werkende	V
Melden van afwezigheid van de werkende (bijvb. door ziekte)	V
Verzekeren voor schade aan de werkende door een werkongeval	V
Vervanging van de werkende	V
Aansprakelijkheid in geval van schade aanderde	V
Geven van instructies m.b.t. veiligheid & gezondheid	V
Privacy (GDPR)	V
Medische keuring (indien van toepassing)	V
Werkmateriaal	V
Veiligheidsmateriaal	V
Verblijfsdocumenten van de werkende	V
Opleiding & training van de werkende	V
Exclusiviteit, uitsluiting activiteiten voor concurrentie	V
Overdracht IP – rechten	V
Alle administratieve verplichtingen t.o.v. dewerkende	V
Evaluatie / beoordeling van de werkende	V
Verlenging van de tewerkstelling van de werkende bij opdrachtgever	V
Beëindiging van de samenwerking met de werkende	V		V

Eventuele opmerkingen of aanvullingen bij deze tabel

Voor meervoudig werkgeverschap (globale arbeidsovereenkomst) bestaat geen wettelijk kader. Het concept wordt aanvaard in de rechtspraak, maar eerder in het voordeel van de werknemer. Deze heeft meerdere rechtspersonen om zijn vorderingen tegen te laten gelden. Werkgevers moeten steeds waarborgen dat er geen schending is van het verbod op terbeschikkingstelling van personeel.

Alle juridische werkgevers dragen dezelfde verantwoordelijkheden en verplichtingen, tenzij contractuele afwijkingen in een tussen hen gesloten overeenkomst. Let wel: deze contractuele afwijkingen hebben geen uitwerking ten aanzien van de fiscus, RSZ of andere administraties.

Specifieke regels en richtlijnen voor de opdrachtgever die bij deze vorm van extern werk horen

Intentie van meervoudig werkgeverschap moet duidelijk zijn
Vermijd verboden terbeschikkingstelling van personeel
Zorg voor een formele globale arbeidsovereenkomst
In geval van internationaal aspect: eventuele impact fiscale regels, sociale zekerheid en toepasselijk arbeidsrecht
Respecteer regels inzake arbeidsduur

Download de Juridische gids inzetten extern talent in België

NextConomy is trots op deze eerste bundeling ooit van het wetgevend kader voor het inzetten van externe talenten in België. Deze gemakkelijk te begrijpen handleiding is het resultaat van eigen onderzoek en ervaringen, aangevuld met juridische kennis van partners. Download gratis de Juridisch gids inzetten extern talent in België.