Hoe gezond is freelancewerk?
Steeds meer mensen wagen de stap naar het freelancebestaan of stampen een eigen zaak uit de grond. Maar hoe gezond is de keuze om zelfstandig te zijn? Dat onderzocht de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden (Eurofound).
Steeds meer mensen lonken naar het ondernemerschap omdat ze meer autonomie en zelfsturing wensen. Maar verdienen freelancers echt meer, hebben ze een betere werk-privébalans en meer autonomie dan werknemers?
Bewuste keuze
60% van de freelancers heeft bewust gekozen voor dit bestaan, maar meer dan 20% niet. Dat betekent dat 1 op de 5 zelfstandigen in een ongewenste situatie vertoeft, gewoon omdat er voor hen geen alternatieven zijn. Het rapport verwijst naar hen als ‘kwetsbare’ freelancers.
‘Kwetsbare’ freelancers zitten vaak in een situatie van economische afhankelijkheid. Ze kunnen niet vrijelijk hun arbeidsvoorwaarden en de prijs voor hun werk bepalen. Tegelijkertijd hebben zij een lager niveau van sociale bescherming dan de meeste vormen van arbeid in loondienst.
Financiële zekerheid
‘Kwetsbare’ zelfstandigen melden eerder dat zij niet graag hun eigen baas zijn of het moeilijk vinden om de verantwoordelijkheid van een bedrijf te dragen. Terwijl 9 op de 10 freelancers zegt graag zijn eigen baas te zijn.
De financiële draagkracht tussen zelfstandigen verschilt onderling enorm. Zelfstandigen met personeel verdienen gemiddeld 21% meer dan werknemers, freelancers verdienen ongeveer evenveel, maar ‘kwetsbare’ zelfstandigen verdienen minder.
Daarnaast zegt meer dan de helft van de ondervraagden dat zij bij ziekte geen financiële zekerheid hebben.
Kwetsbaar en verborgen
Een kwart van de zelfstandigen voelt zich ‘kwetsbaar’ en ‘verborgen’. Ze gebruiken die termen omdat hun situatie wordt gekenmerkt door economische afhankelijkheid, geringe autonomie en financiële kwetsbaarheid. Met ‘verborgen’ verwijst het rapport naar onder meer schijnzelfstandigen of diegenen die afhankelijk zijn van een zeer kleine aantal klanten.
Werkintensiteit
Strakke deadlines, hoge werkdruk, boze klanten … de werkintensiteit tussen zelfstandigen en werknemers is ongeveer gelijk. Werknemers ervaren meer kwantitatieve eisen en worden vaker gestoord tijdens hun werk dan zelfstandigen.
Toekomstperspectief
Zelfstandigen die bewust voor hun statuut kozen, staan positiever tegenover hun toekomst dan ‘kwetsbare’ freelancers. Eén op de vier van deze laatste groep verwacht dat zij over zes maanden geen klant of opdracht meer zullen hebben.
Werktijd
Er wordt er vanuit gegaan dat zelfstandigen meer autonomie en dus een betere werk-privébalans hebben. Tegelijkertijd zijn ze geneigd om extra uren te kloppen omdat ze dan meer inkomen verwerven. Het aantal uren dat ze mogen werken, staat nergens vastgelegd in een contract.
Freelancers werken ongeveer evenveel uren per week dan werknemers, ‘kwetsbare freelancers’ werken gemiddeld 29 uur per week. Hierdoor hebben ze meer flexibiliteit qua werktijd, maar deze groep geeft duidelijk aan dat ze meer zouden willen werken.
Sociale integriteit
Pesterijen, intimidatie, vernedering … vooral werknemers zijn hier slachtoffer van. Maar ook de ‘kwetsbare’ freelancers worden regelmatig geconfronteerd met asociaal gedrag. Ongeveer één op de vijf ondervraagde uit deze groep zegt dat hij in de maand voor de studie onderworpen was aan verbaal geweld.
Betrokkenheid, duurzaamheid en werk-privébalans
Betrokkenheid, duurzaamheid en werk-privébalans zijn belangrijke factoren voor het welzijn van iedereen op de werkvloer, ongeacht hun statuut en ook voor de onderneming of de opdrachtgever zelf. Iedereen voelt zich graag geapprecieerd en haalt graag voldoening uit zijn of haar werk.
88% van de zelfstandigen en 85% van de werknemers verklaart in het rapport dat zij hun huidige of soortgelijke baan zullen uitoefenen tot ze 60 jaar zijn, tegenover 69% van de ‘kwetsbare’ freelancers.
Meer lezen
