Stefaan Vandist: “Het netwerk is belangrijker dan een kantoor delen met mensen die toevallig op dezelfde loonlijst staan.”
De omslag naar de nieuwe economie, met duurzaamheid en circulariteit als sleutelbegrippen, houdt óók in dat er een andere relatie komt tussen werker en ondernemingen. Wie werkt, zal dat meer en meer op projectbasis doen, met soms ook meerdere ‘jobs’ in parallel. “Je hebt meerdere inkomensstromen, en je werk is een soort dashboard waar je al je activiteiten kunt waarnemen.”
Stefaan Vandist noemt zichzelf een eenmansleger. Hij werkte 10 jaar in de reclamesector als strategic planner voor heel traditionele bedrijven, maar raakte steeds meer gefascineerd door de ‘nieuwe’ economie waar duurzaamheid en circulariteit een centrale plaats innemen. Vandaag ondersteunt zijn eenmansleger bedrijven bij de omslag naar die nieuwe economie. En ja, ook de relatie die die organisaties hebben met de personen die er werken, krijgt de nodige aandacht. “Daar staan bedrijven vooraf niet bij stil, maar al zeer snel beseffen ze dat ook op dat vlak veel moet gebeuren.”
Vier evoluties
Stefaan Vandist ziet vier belangrijke evoluties die de economie en de arbeidsmarkt in beweging brengen. Hij heeft het over work-life, over decentralisatie, aandachtsdeficiëntie en de meerdere identiteiten van één persoon.
“Millenials hebben, omwille van hoe ze zijn opgevoed en in het leven staan, een andere attitude ten opzichte van wat werk voor hen betekent”, steekt hij van wal. “Ze streven niet meer naar een balans tussen werk en leven, maar streven veel meer naar een work-life blend.” Jonge mensen kiezen vandaag werk in functie van wie ze zijn, wat hun identiteit bepaalt en zin geeft. Het onderscheid tussen werk en privé, tussen collega’s en vrienden, brokkelt af.
Een tweede trend? Decentralisatie, zegt Stefaan Vandist. Hij illustreert dat aan de hand van het succes van WeWork, een multinational met een 300-tal coworkingkantoren in 58 landen. Zij danken hun succes, zo verklaart Vandist, aan het inzicht dat niet de vierkante meters doorslaggevend zijn, maar wel het netwerk. “De toekomst van kantoren draait niet om vierkante meters, niet om de langetermijncontracten, maar om de kracht van het netwerk, de kracht die uitgaat van tussen gelijkgestemden te zitten en in het netwerk steeds de juiste persoon te kunnen vinden die jou verder helpt. De helft van de mensen die ondertussen elders werken en dus niet meer van de kantoren gebruik maken, betalen wél nog steeds om tot het netwerk te mogen behoren. Mensen vinden dat veel belangrijker dan een kantoor delen met mensen die toevallig op dezelfde loonlijst staan.”
Een derde vaststelling heeft te maken met de belangrijke keerzijde van de technologie-medaille. Vandist wijst op onderzoek van onder meer de American Psychological Association die aangeeft dat een extra scherm zorgt voor een daling van de productiviteit met 40 procent. Het wordt stilaan duidelijk dat homo sapiens het niet aankan om met meer dan één scherm geconfronteerd te worden…
Tot slot heeft Stefaan Vandist het ook over de verschillende (ook professionele) identiteiten van een persoon. Eén individu kan vandaag perfect meerdere professionele rollen hebben, verschillende profielen in de economie, onder meer dankzij het internet, zegt hij. “Wie nu op de schoolbanken zit, beschouwt dat als het nieuwe normaal. Je hebt meerdere inkomensstromen, en je werk is een soort dashboard waar je al je activiteiten kunt waarnemen”, legt hij uit. “Dat staat in schril contrast met de generatie van mijn ouders: zij hadden een job, een functie ergens op een hiërarchische ladder, en daarnaast hadden ze hobby’s. Bij ons versmelten die twee.”
Werken in pods
Die vier trends, die ook aan bod komen in het recente boek ‘We, Myself en AI’ dat Stefaan Vandist schreef met trendwatcher Herman Konings, veranderen de arbeidsrelaties tussen individuen en organisaties. Stefaan Vandist: “Dat wordt, denk ik, een meer projectgebonden relatie. Het aantal freelancers zal spectaculair toenemen: in de VS zijn er voorspelling tot 50% freelancers tegen 2025, en als Europa nog maar een beetje volgt, is dat al enorm. Mensen zullen ook veel meer op basis van projecten werken.”
Het dynamisme dat Stefaan Vandist ziet, heeft ook als effect dat heel wat zekerheden uit het verleden deels verdwijnen: bedrijven zijn niet langer zeker van hún werknemer, en individuen weten vandaag niet wat ze binnen twee jaar zullen doen. “We evolueren weg van de zekerheid dat je heel je leven bij díe onderneming zal werken, naar de zekerheid dat je altijd jobs zal hebben, omdat je een activiteit en expertise ontwikkelt. Ik kan me een toekomst voorstellen waar AI-gebaseerde tools helpen om je loopbaan vorm te geven”, zegt hij, luidop denkend aan systemen die continu skills, kennis en ervaring van individuen legt naast behoeftes op de arbeidsmarkt.
Terug naar vandaag. “Ik heb al heel veel opdrachtgevers gehad die het roer helemaal omgegooid hebben om de organisatie opnieuw te boetseren”, zegt Stefaan Vandist. “Verrassend genoeg zie ik dat nog het meest bij non-profitorganisaties: overheid, zorg, milieu, musea… . Mensen werken er vier dagen in de traditionele hiërarchie, maar de vijfde dag in een nieuwe vorm met projectgroepen of project pods. In het ene project neem je dan misschien de leiding, terwijl je in het andere de copywriter of researcher bent. Je krijgt een lerende organisatie van internen en externen. Dat is de organisatievorm van de toekomst.”
Stefaan Vandist is onafhankelijk trendwatcher en innovatieconsultant. Hij schreef samen met Herman Konings ‘We, Myself & AI’, een innovatief trendmagazine dat de drijvende krachten van de nieuwe wereld in beeld brengt.
