Coronacrisis – welke steunmaatregelen zijn er voor freelancers?
Alles hangt af van het statuut van de freelancer. Freelancers kunnen werken als zelfstandige in hoofd- of in bijberoep of via de Bijkluswet (ook bekend als de Wet De Croo). Nog andere freelancers werken als werknemer via Smart of een gelijkaardige activiteitencoöperatie. We bespreken de verschillende situaties hieronder.
Welke maatregelen zijn er voor de zelfstandige freelancers in hoofd- of bijberoep?
Er zijn verschillende steunmaatregelen voor de Freelancers met een zelfstandig statuut.
1. Zo kan je een uitstel van betaling van een jaar vragen voor de bedragen die je verschuldigd bent aan de FOD financiën (BTW-betalingen, voorafgaande betalingen voor belastingen,…). Opgelet, je moet de aanvraag doen voor 30 juni 2020 en dit per type van schuld (BTW/roerende voorheffing/vennootschapsbelasting).
Meer info en contact: https://financien.belgium.be/nl/node/121/steunmaatregelen-betreffende-het-coronavirus-covid-19
2. De zelfstandige freelancer kan ook een uitstel van betaling van sociale bijdragen vragen. Die bijdragen worden per kwartaal betaald en er is uitstel mogelijk voor het eerste en het tweede kwartaal.
Opgelet, het uitstel voor het eerste kwartaal moet aangevraagd worden voor 31 maart! Uitstel voor het tweede kwartaal voor 30 juni.
Bij volledig verlies van inkomen kan de zelfstandige freelancer zelfs een vrijstelling van betaling vragen voor deze periode.
3. Wat het inkomen betreft, kan in geval van volledige (maar tijdelijke) stopzetting van de activiteiten als gevolg van het coronavirus, gebruikgemaakt worden van het corona-overbruggingsrecht.
Opgelet, het gaat hier om een uitbreiding en veralgemening van het gewone overbruggingsrecht. Tot nu toe was het overbruggingsrecht toegankelijk om 4 bepaalde redenen (collectieve schuldenregeling, economische redenen, faillissement, gedwongen onderbreking) en dit maximaal 12 maanden over de gehele loopbaan (24 maanden wanneer je al meer dan 15 jaar als zelfstandige bijdraagt).
In het kader van de coronacrisis heeft de regering een BIJZONDER OVERBRUGGINGSRECHT ingevoerd:
-
De bijdrageduur is geen voorwaarde meer (het is niet meer nodig om de laatste 4 kwartalen te hebben bijgedragen), evenmin als het maximale recht over de loopbaan (het corona-overbruggingsrecht komt erbovenop, zonder het loopbaansaldo te verminderen).
-
Het recht is toegankelijk in twee gevallen:
-
ofwel moet de zelfstandige gedeeltelijk of volledig zijn activiteiten onderbreken door een beslissing van de overheid (gedwongen onderbreking). In dat geval heeft hij recht op het overbruggingsrecht, zelfs wanneer zijn activiteiten maar gedeeltelijk worden onderbroken (bijvoorbeeld een restaurant dat zijn zaal moet sluiten, maar nog steeds maaltijden levert; of een winkel die de deuren moet sluiten maar online nog verkoopt).
-
Ofwel moet de zelfstandige zijn activiteiten niet onderbreken maar beslist hij zelf dit te doen (omdat hij geen leveringen meer ontvangt, omdat er te veel annuleringen zijn, omdat er niet genoeg werk meer is, …). In dat geval moet hij beslissen om tijdelijk maar volledig zijn activiteiten te onderbreken gedurende minstens 7 opeenvolgende kalenderdagen voor elke maand waarvoor hij het overbruggingsrecht aanvraagt. Hij mag geen beroepsactiviteit uitvoeren tijdens die onderbreking (minstens 7 opeenvolgende dagen).
In beide gevallen zal de aanvragende zelfstandige een volledige uitkering ontvangen voor maart en/of april.
-
De maandelijkse uitkering bedraagt maximaal 1.291,69 euro zonder gezinslast en 1.614,10 euro met gezinslast. Om de gezinssituatie te bepalen is geen attest van de mutualiteit nodig. Het volstaat dat de zelfstandige verklaart dat hij ten minste één persoon ten laste heeft bij zijn mutualiteit.
-
Voor de maanden maart en april wordt de volledige uitkering toegekend, zelfs voor een onderbreking die geen volledige maand duurt. De daarop volgende maanden zullen pro rata berekend worden (tenzij verlenging van de maatregelen door overheid).
-
Het overbruggingsrecht kan verkregen worden via het sociaal verzekeringsfonds waar de freelancer bij aangesloten is (bijvoorbeeld Liantis, Acerta, UCM, Group S, Partena, Securex, Xerius, …). Dat fonds zal hem vragen om een document in te vullen.
Nog enkele verduidelijkingen over het overbruggingsrecht
Het overbruggingsrecht is cumuleerbaar met:
-
een OCMW-uitkering;
-
een uitkering voor personen met een handicap
-
Het overbrugginsrecht is NIET cumuleerbaar met:
-
een invaliditeitsuitkering (tussenkomst mutualiteit bij langdurige ziekte)
-
een werkloosheidsuitkering (ongeacht of het gaat om economische werkloosheid, overmacht of volledige werkloosheid)
-
De uitkering van het overbruggingsrecht zal normaal gezien niet belast worden (dus belastingvrij). Dat is een uitzonderlijke maatregel die nog moet bevestigd worden door de minister. Maar er is alvast een princiepsakkoord.
Er bestaat geen overbruggingsrecht voor bijberoepers. De administratie heeft hiernaar gevraagd maar blijkbaar houdt de minister dit tegen.
Over de sociale uitkeringen:
-
Als de freelancer zijn kwartaal heeft betaald, zal de onderbreking van zijn activiteit niet pro rata terugbetaald worden (uiteraard wordt dit nadien gecorrigeerd, aangezien hij minder heeft verdiend). In dit geval zal het overbruggingsrecht geen impact hebben op het pensioenrecht.
-
Als de freelancer een vrijstelling van betaling van sociale bijdragen krijgt (maakt niet uit of hij nu wel of geen uitkering “overbruggingsrecht” heeft ontvangen), dan tellen de periodes van vrijstelling niet mee voor zijn pensioen. Hij kan de periodes van vrijstelling wel achteraf terugkopen, binnen de 5 jaar, als zijn zaken beter gaan.
Opgelet: je moet snel beslissen als je overbruggingsrecht wil krijgen voor maart 2020.
De zelfstandige die zijn activiteit onderbreekt, kan gebruikmaken van het “overbruggingsrecht” als hij zijn beroepsactiviteit gedurende minstens 7 opeenvolgende kalenderdagen op een maand staakt. Als hij aanspraak wil maken op de uitkering “overbruggingsrecht” voor maart, dan moet hij zijn beroepsactiviteiten minstens 7 opeenvolgende dagen in maart hebben onderbroken. Hij moet zijn activiteiten dus ten laatste op 25 maart (dus ook NIET werken op 25 maart) onderbreken om recht te hebben op een uitkering in maart.
4. Wat als de freelancer zelf ziek wordt?
Als de zelfstandige freelancer zelf ziek werd als gevolg van het coronavirus, zal hij recht hebben op mutualiteitsuitkeringen vanaf de zevende dag arbeidsongeschiktheid.
Bij een ziekteperiode van minder dan 7 dagen zal er geen recht zijn op een tussenkomst van het ziekenfonds.
Welke maatregelen zijn er voor de freelancers met een statuut van zelfstandige in bijberoep?
De mogelijkheden om uitstel van betaling te vragen voor schulden aan de btw of de belastingen zijn dezelfde voor bijberoepers als voor zelfstandigen in hoofdberoep.
Het lijkt erop dat (onder voorbehoud van wijziging), de bijberoeper niet de mogelijkheid zal hebben om uitstel van betalingen van sociale bijdragen te verkrijgen, in geval van moeilijkheden omwille van het coronavirus.
De freelancers in bijberoep zullen ook geen inkomensgarantie hebben via het overbruggingsrecht. Dat is een groot probleem aangezien het inkomen in bijberoep aanzienlijk kan zijn (bv. halftijds in loondienst + halftijds bijberoep). De besprekingen met de bevoegde minister lopen.
In geval van ziekte zal de bijberoeper evenmin een tussenkomst van zijn ziekenfonds als bijberoeper ontvangen (al is er natuurlijk wel tussenkomst op basis van de tewerkstelling als werknemer). Het probleem is echter dat alleen het verlies van het hoofdinkomen en niet het extra inkomen vanuit de tewerkstelling in bijberoep wordt gedekt. Een bijberoeper bouwt immers enkel sociale rechten op op basis van de activiteiten via zijn hoofdberoep en niet vanuit inkomsten uit het bijberoep. Hoewel hij dus (verminderde) bijdragen betaalt voor zijn bijberoep, bouwt hij hier geen sociale rechten mee op. Dit is een fundamenteel probleem dat op middellange termijn moet worden opgelost. ACV-United Freelancers legt zich hierop toe.
Daarbij komen nog enkele maatregelen, genomen door de regionale overheden:
De verschillende gewesten nemen specifieke steunmaatregelen. In het Vlaamse Gewest is er bijvoorbeeld de “hinderpremie Coronavirus“, waarvan de toepassingsvoorwaarden nog niet helemaal duidelijk zijn (om welke sectoren gaat het? Wie kan deze premie aanvragen?).
Het principe is de toekenning van een eenmalige forfaitaire premie in geval van verplichte sluiting (geheel of gedeeltelijk) van een fysieke vestiging (winkel, restaurant, …) als gevolg van de gezondheidsmaatregelen van de overheid.
Het Waalse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest hebben een gelijkaardige maatregel genomen. In Wallonië maken enkel restaurants, toeristische accommodatie, winkels, reisbureaus en kappers (2500 euro) aanspraak op deze premie (5000 euro).
https://www.1890.be/article/coronavirus-quelles-mesures-pour-leconomie-et-lemploi-en-wallonie
Om een beroep te kunnen doen op deze maatregelen, moet je dus 1) verplicht zijn te sluiten (volledig of gedeeltelijk) wegens de beslissingen van de autoriteiten en 2) een fysieke vestiging hebben (winkel, zaal, enz.)
We stellen ons vragen over de eerlijkheid van deze maatregelen: als een restaurantuitbater een premie ontvangt omdat hij zijn zaak verplicht moet sluiten, wat gebeurt er dan met het keuken- en zaalpersoneel die vaak zelfstandige dienstverleners zijn en door die sluiting hun volledige inkomen verliezen? Hoewel de impact evident is voor de detailhandel, wat gebeurt er met beroepen die daarmee in verbinding staan en indirect geraakt worden (groothandel, kleine producenten, transport en levering, …)? Wij blijven aandachtig voor de mogelijke evoluties.
Deze premies zijn beschikbaar voor de zelfstandige in hoofdberoep én voor de bijberoeper (als aan de voorwaarden wordt voldaan).
Aangezien wie beroep kan doen op de hinderpremie en Brusselse premie nog niet volledig duidelijk is (bv. voor taxichauffeurs), raden we aan alle zelfstandige werknemers (hoofdberoep als in bijberoep), bij onderbreking van hun activiteit met de Coronavirus, de premie toch aan te vragen.
Welke maatregelen zijn er voor werknemers in de platformeconomie (platformen die erkend zijn via de bijkluswet – soms ook P2P geheten)?
Hier stelt zich een echt probleem. Het stelsel van de Bijkluswet – dat toelaat om een jaarlijks inkomen van 6340€ (bedrag 2020) te verwerven, zonder belastingen of sociale bijdragen te moeten betalen – is een fiscaal stelsel en geen sociaal statuut. Op vandaag is er op geen enkele manier een tussenkomst voorzien door de sociale zekerheid om het verlies aan inkomen via de Bijkluswet te compenseren.
Zelfde scenario: als deze werknemer ziek wordt, heeft hij geen recht op een invaliditeitsuitkering van het ziekenfonds (tenzij hij daarnaast werkt in dienstverband), omdat de prestaties volgens de “Wet De Croo” niet als werk worden beschouwd en geen recht geven op een tegemoetkoming van de sociale zekerheid.
Het ACV maakt zich al jaren zorgen over het feit dat deze werknemers geen sociale rechten hebben als gevolg van hun werk. De economische impact van het coronavirus bewijst opnieuw het probleem. We proberen daar verandering in te brengen.
En wat met de freelancers die werken via smart of een andere activiteitencoöperatie?
In het algemeen werken de freelancers via Smart met arbeidsovereenkomsten van bepaalde duur en werkloosheidsuitkeringen tussen hun prestaties. In geval van ziekte tijdens de tewerkstelling met een contract van bepaalde duur, zijn voor hen dezelfde regels van toepassing als voor andere werknemers met een arbeidsovereenkomst (gewaarborgd maandinkomen gedurende de eerste maand). In geval van ziekte gedurende een periode van werkloosheid, moet de werknemer een attest van ziekte naar zijn werkloosheidsinstelling sturen, waarna hij ten laste van het ziekenfonds zal zijn en een mutualiteitsuitkering kan krijgen.
Freelancers die via SMart, Tentoo, … werken, hebben in het kader van de coronaviruscrisis normaal gesproken dus geen recht op economische werkloosheid, maar moeten hun recht op volledige werkloosheid tussen hun opdrachten doen gelden. Hier ook zijn er nog besprekingen met de overheden voor bijkomende steunmaatregelen.
Wat met de andere vaste, terugkerende kosten?
Veel freelancers stellen zich de vraag wat er moet gebeuren met hun andere vaste kosten, die geen belastingen, sociale zekerheid of btw zijn? Wat bijvoorbeeld met de lening die de zelfstandige koerier afsloot om zijn bestelwagen te financieren? Of de vergoeding die de zelfstandige taxichauffeur betaalt voor het gebruik van een callcenter waarop hij geabonneerd is? Of de huur voor een commercieel of logistiek pand.
Deze kosten hebben te maken met investeringen, leveringen, professionele werktuigen en commerciële afspraken tussen ondernemingen.
Wij ijveren daarom voor een algemene maatregelen die een tijdelijke opheffing van de verplichting tot het betalen van deze vaste kosten rechtvaardigt. Er werd nu een algemeen akkoord bereikt met de banken.
Voor de aflossingen van bankleningen zijn de banken overeengekomen om de aflossingen op te schorten tot eind september 2020. Vraag na bij je bank om welke leningen het specifiek gaat.
Daarnaast heeft de overheid bankgaranties verstrekt, zodat freelancers en kmo’s een overbruggingskrediet kunnen aanvragen (een krediet van maximaal 12 maanden om de kosten te betalen in afwachting van het herstel van het inkomen). Vraag hierover advies aan je bank.
Voor kosten ten aanzien van derden moet je nagaan of een opschortingsclausule (bijvoorbeeld wegens overmacht) in de bestaande contracten kan worden geactiveerd. United Freelancers kan jou helpen om dit te onderzoeken en om eventueel te onderhandelen met je klanten/opdrachtgevers.
Wij raden jou in elk geval aan om zeer voorzichtig te zijn en zeker niet te twijfelen om ons te contacteren wanneer men jou voorstelt om een bijlage aan het bestaande contract te tekenen. In deze turbulente periode kan de verleiding groot zijn om de risico’s op een ander af te wentelen. De zelfstandige freelancers mogen niet de dupe van de situatie worden.
Andere vragen of nood aan bijkomende analyse van uw situatie?
Aarzel niet om contact op te nemen met de diensten van United Freelancers op het nummer 02 244 31 00, per e-mail via unitedfreelancers@acv-csc.be, of via de contactpagina op onze website www.unitedfreelancers.be.
Bron: United Freelancers
2 reacties op dit bericht
Ik werk in onderaanneming voor Fabricom als assistent projectmanager in ondersteuning van hun projecten op de luchthaven van Zaventem. Op 18/02 beslist Fabricom de werken te staken tot nader order, een dag later sluit ook Brussels AirPort hun deuren waardoor ik werkloos ben. Mijn residentiële klanten willen niet dat ik er herstellingswerken ga uitvoeren. Nu weet ik niet als recht heb op de hinder premie??
Allessandro fenucci
EnC Projects bv
Beste Alessandro,
Wellicht heb je geen kantoor (“fysieke locatie”) waar je klanten ontvangt?
In dat geval heb je geen recht op de hinderpremie.
Gisteren lanceerde de Vlaamse Regering wel een compensatiepremie waar je wellicht wel beroep op kan doen.
meer info lees je hier: https://vlaio.be/nl/begeleiding-advies/moeilijkhedencoronavirus/specifieke-maatregelen-mbt-het-coronavirus/coronavirus
de voorwaarde van een fysieke locatie te hebben is er (op dit moment) niet.
mvg,
United Freelancers