Afrikaanse Emigratie: Een Wereldwijde Transformatie in de Maak
De emigratie vanuit Afrika, gedreven door een jonge en snelgroeiende bevolking in contrast met de vergrijzende wereld, zal de komende decennia een significante impact hebben op zowel ontvangende landen als het continent zelf. Ondanks anti-immigratieretoriek, zal de legale migratie van Afrikanen waarschijnlijk toenemen, geleid door een zoektocht naar betere economische kansen. Een samenvatting van het artikel uit The Economist.
De demografische verschuiving is ongekend. Terwijl de beroepsbevolking in grote delen van de wereld krimpt, zal deze in Sub-Sahara Afrika verdubbelen tegen 2050, goed voor de helft van de nieuwe werknemers wereldwijd tegen 2030 (The Economist). Echter, de creatie van formele banen in de regio houdt deze groei niet bij. Uit een enquête van Afrobarometer (2023) blijkt dat bijna de helft van de Afrikanen in 24 landen overweegt te emigreren, voornamelijk voor betere werkmogelijkheden.
De Push- en Pullfactoren van Afrikaanse Migratie
De emigratie vanuit landen volgt een bell curve in relatie tot het BBP per hoofd van de bevolking (Kathryn Foster en Matthew Hall, Cornell University). Naarmate landen een inkomen van ongeveer $5.000 bereiken, neemt emigratie toe, piekt rond $10.000 en daalt daarna. De meeste Sub-Sahara Afrikaanse landen (94% van de bevolking) bevinden zich onder deze piek, wat Afrikaanse migratie tot een “niet te stoppen kracht” maakt (Michael Clemens, George Mason University).
Aan de andere kant van de wereld kampt een “eerste golf” van landen, waaronder Europa, de VS en China, met een krimpende beroepsbevolking (McKinsey, 2025). De zogenaamde “support ratio” (werkenden versus 65-plussers) daalt drastisch. Sub-Sahara Afrika vormt hierop een uitzondering, met een verwachte toename van 700 miljoen werkenden tegen 2050 (VN-prognoses).
Bestemmingen en Impact: Van Europa tot de Golf en China
In 2024 woonden meer dan 45 miljoen Afrikanen buiten hun land van herkomst (UN Department of Economic and Social Affairs (DESA)). Het aandeel van Afrikanen in de wereldwijde emigratie steeg van 13% in 1990 naar 15% in 2024. Steeds meer Afrikanen vestigen zich buiten het continent zelf (45% in 2024 vs. 35% in 1990).
Europa herbergt een aanzienlijk deel van deze migranten, met een toename van 4 miljoen naar 10,6 miljoen tussen 1990 en 2024 (DESA). Vooral in landen als Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn de Afrikaanse diaspora’s gegroeid. In het Verenigd Koninkrijk werken steeds meer Nigerianen in de ouderenzorg (The Economist).
De Verenigde Staten hebben Frankrijk ingehaald als het land met de grootste populatie migranten uit Sub-Sahara Afrika. Het aandeel van Afrikanen in de Amerikaanse immigratie steeg van minder dan 1% in 1960 naar 11% in 2020 (Neeraj Kaushal, Columbia University). Kaushal voorspelt dat Afrika de primaire bron van immigratie voor de VS zal worden.
Ook in de Golfstaten is het aantal Afrikaanse migranten sterk gestegen, met een verdrievoudiging sinds 1990 tot bijna 4,7 miljoen in 2024 (DESA). Hoewel velen hier te maken hebben met misbruik, blijven Afrikanen komen vanwege het gebrek aan werkgelegenheid in eigen land (Marie Mwiza, Oegandese activist).
China is een opkomende bestemming, met aanzienlijke Nigeriaanse en Zuid-Afrikaanse gemeenschappen in steden als Yiwu en Guangzhou (Peter Sosthenes, Tanzaniaanse migrant). In 2018 studeerden 80.000 Afrikaanse studenten in China, meer dan in de VS (The Economist).
De combinatie van een jonge, groeiende bevolking in Afrika en de behoefte aan arbeidskrachten in de rest van de wereld een enorme kans die beide zijden zouden moeten grijpen.
De Impact op Afrika: Brain Drain en Remittances
Een belangrijke zorg is de “braindrain”, waarbij hoogopgeleide Afrikanen emigreren. Echter, onderzoek van de Kameroense econoom Narcisse Cha’Ngom nuanceert dit beeld. Remittances overtroffen in 2024 zowel buitenlandse directe investeringen als ontwikkelingshulp in Afrika (The Economist). Emigratie kan ook het opleidingsniveau in de thuislanden verhogen. Cha’Ngom concludeert dat de voordelen van emigratie in de meeste gevallen, inclusief voor Afrikaanse landen, opwegen tegen de kosten, gemeten aan de impact op het BBP per hoofd van de bevolking.
Verschillende Afrikaanse landen proberen de voordelen van emigratie te maximaliseren door beleid te voeren gericht op het aantrekken van remittances en het stimuleren van kennisoverdracht bij terugkeer (voorbeelden: Filipijnen, India). Kenia streeft ernaar om de komende drie jaar jaarlijks 1 miljoen Kenianen te exporteren voor werk (William Ruto, Keniaanse president).
Ondanks scepticisme over het vermogen van Afrikaanse regeringen om dit effectief te beheren, is de combinatie van een jonge, groeiende bevolking in Afrika en de behoefte aan arbeidskrachten in de rest van de wereld een enorme kans die beide zijden zouden moeten grijpen.
Bron: The Economist, “Emigration from Africa will change the world”, 24 april 2025.
Foto: Getty Images
Lees ook :
