Wat te doen tegen wanbetalers?

Uit cijfers van UNIZO en handelsinformatieleverancier Graydon blijkt dat 10% van de facturen meer dan 90 dagen na de afgesproken datum wordt betaald of zelfs niet meer. Bovendien geeft 75% van de ondernemers aan dat grote bedrijven hun sterkere positie misbruiken om langere betaaltermijnen op te leggen. Een probleem dat UNIZO al jarenlang vaststelt, maar sinds midden 2018 verergt is, beweert Lieven Cloots juridisch adviseur bij de zelfstandigenorganisatie.

Wetgeving pas aangescherpt

“We hebben sinds 2002 een wetgeving die zich specifiek toelegt om de termijn terug te brengen”, zegt Lieven. “Die regelgeving is in 2013 aangescherpt. Maar we merken dat die wetgeving nog veel achterpoortjes heeft. Met onze bevraging willen we ervaringen van ondernemers verzamelen om zo te zien waar het probleem precies ligt. Voor ons heeft het weinig zin om een verstrenging van de wetgeving te vragen als dat in de praktijk geen soelaas zal bieden. Misschien is het beter dat freelancers anoniem een klacht kunnen indienen. We willen dus eerst goed onderzoeken waar we onze pijlen moeten op richten.”

Overheden

“De ideale betaaltermijn voor freelancers? Marktconform is 15 dagen na factuurdatum en soms ook 30 dagen, maar nooit 60 dagen gecombineerd met een voltijdse opdracht”, zegt Ellen Pensaert, legal en HR senior Consult bij Furbo Legal.

“Wat opvallend is, is dat naast de grote ondernemingen, de overheden zelf de regels aan hun laars lappen. Dat is toch absurd”, zegt Lieven. “Daar zijn verschillende redenen voor: de administratie is heel hiërarchisch gestructureerd, de overheidsopdrachten vragen veel documentatie en de factuur moet door verschillende diensten worden gecontroleerd.”

“De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) rekent in bepaalde samenwerkingen bijvoorbeeld 120 dagen”, bevestigt Ellen. “Ze betalen dan wel correct. Er zijn dus wel organisaties die op voorhand communiceren dat ze langere betaaltermijnen hanteren en die dan ook respecteren. Maar dat is niet altijd zo.”

Grote ondernemingen

“Grote ondernemingen betalen liefst zo laat mogelijk. Want hoe langer ze het geld bij zich kunnen houden, hoe meer ze kunnen beleggen, interesten op verdienen … “, zegt Lieven.

“We hadden bij Furbo Training & Consulting onlangs een groot bedrijf als potentiële klant dat een betaaltermijn van 120 dagen hanteerde. Wij hebben ervoor gekozen dat project niet te doen omdat wij geen bank voor hen willen spelen”, getuigt Ellen.

“Ook al weet je dat je na 120 dagen je geld gaat krijgen, echt zeker ben je nooit. Het kan altijd fout lopen bij je klant en dan ben je zelf al drie maanden verder voor je iets in de gaten hebt. De kans om je factuur betaald te krijgen, wordt met de dag kleiner”, zegt Ellen.

“Een trend die wij nu ook zien, is dat bedrijven hun boekhouding in het buitenland uitbesteden. Dat is goedkoper en een mooi excuus voor sommige ondernemingen om te laat te betalen. Want ja, dat vraagt extra communicatie en dus extra tijd”, vertelt Ellen.

Fear factor bij freelancers

“Waarom freelancers dit vaak accepteren? Als eenmanszaak of kmo is het moeilijk om zo’n contract te weigeren, want het gaat vaak om veel geld”, zegt Lieven. “En het is daarna moeilijk om je rechten uit te oefenen omdat je dan zeker het contract kwijtspeelt. Daarnaast speelt de angst dat je dan een slechte reputatie krijgt waardoor je klantenbestand slinkt.”

“Bovendien beseffen de grote ondernemingen dat er freelancers genoeg zijn om het project over te nemen, gewoon omdat hun naam synoniem staat voor een mooie portfolio”, vult Ellen aan.

Beschermen tegen wanbetalers

“Leg je eieren niet in één mand, maar werk voor verschillende klanten. Als je aan kleinere projecten werkt bij verschillende opdrachtgevers, kan je beter onderhandelen dan voltijds voor één grote klant. Of geef klanten die op tijd betalen een korting”, adviseert Lieven.

“In de contracten van de freelancers die via Furbo Legal werken, pas ik steeds de wetgeving toe”, zegt Ellen. “In hun contracten vermeld ik naast de standaard regelgeving over betaaltermijnen ook iets over extra interesten bij laattijdige betaling.”

“En daarnaast vermeld ik ook steeds de exceptie van niet-uitvoering. De freelancer behoudt dan het recht dat als de klant twee keer in gebreke blijft bij de betaling van de factuur, om de opdracht te schorsen tot alles betaald is.”

“Het niet tijdig betalen van een factuur is een zware fout. Zo zet ik het altijd in het contract van onze freelancers. Het contract wordt dan meteen stopgezet en de freelancer krijgt een schadevergoeding als hij hierdoor schade heeft geleden.”

“De huidige regelgeving zorgt ervoor dat we op die manier het contract moeten aanvullen met dergelijke clausules aangezien de freelancer in de kou blijft staan”, concludeert Ellen.