Zwaar werk in de logistiek: “Robotpakken zijn maar deel van de oplossing”

Een robotpak of exoskeleton is een draagbaar pak uit zachte of harde structuur dat het menselijke lichaam meer kracht en uithoudingsvermogen geeft. Luc Pleysier, projectleider van VIL, schetste voor heel wat aanwezigen het landschap en de evolutie van de exoskeletons. Vandaag zet de gezondheidssector ze succesvol in voor revalidatie, maar ook in de logistieke sector kunnen ze een nuttig hulpmiddel zijn, vooral voor zeer belastende manuele taken, zoals orderpicking, verpakken, stapelen, laden en lossen.

Statische taken

Er zijn twee soorten exoskeletons. De ‘passieve’ herverdelen de menselijke kracht waardoor het lichaam minder zwaar wordt belast op de zwakke punten, wat leidt tot bijvoorbeeld minder rugklachten. De ‘actieve’ exoskeletons zijn motorisch aangedreven, maar zijn op de Europese markt nog niet beschikbaar. Uit eerdere studies blijkt dat een robotpak vooral positief wordt ervaren bij het uitoefenen van statische taken, zoals langdurig werken in een bepaalde positie aan een band. Voor dynamische taken in de logistiek zouden ze minder geschikt zijn. Door de beperkte bewegingsvrijheid beschouwen de gebruikers ze vaak als oncomfortabel.

Absenteïsme terugdringen

VIL onderzocht samen met veertien bedrijven of robotpakken toch nuttig kunnen zijn in magazijnen. De logistieke sector is immers op zoek naar oplossingen die de fysieke belasting bij manuele taken verminderen. “Bedrijven willen het aantal ziektedagen door musculaire letsels verminderen en het langdurige absenteïsme terugdringen”, legt Luc Pleysier uit. De VIL voerde de praktijktesten uit op de sites van vier verschillende bedrijven: Colruyt Group, Danone, Mainfreight en Gates Distribution Center.

Geen spectaculaire verbetering

Enkele van de deelnemende ondernemingen kwamen hun ervaringen uit de doeken doen. Algemene teneur: het exoskelet is geen wondermiddel, maar slechts een deel van de oplossing. Zo geeft Roeland Motmans, ergonoom bij Colruyt Group, toe dat de verwachtingen hooggespannen waren. “De verbeteringen zijn minder spectaculair dan we in literatuurstudies zagen. We staan terug met beide voeten op de grond.” Toch is hij tevreden over de deelname. Een van de succesfactoren is volgens hem communicatie. “We informeerden vooraf de chefs en de ploeg en lieten hen ook een week wennen. De rugbelasting nam met tien procent af – wat mooi meegenomen is – maar er zijn nog andere ergonomische maatregelen nodig. Het komt erop aan om de subjectieve ongemakken weg te werken. We blijven de evolutie verder opvolgen en zullen ook deelnemen aan acceptatietesten.”

Niet verder testen

Hetzelfde is te horen bij Danone. Het zuivelbedrijf zette exoskeletons in omdat het merendeel van de orderpickers na verloop van tijd musculaire klachten vertoont, wat een grote invloed heeft op het absenteïsme. “Ergonomie is niet alleen een kwestie van gedrag, maar ook van technische verbetering”, zegt Roselien Bommerez, supply chain projectmanager bij Danone. “De vier mannelijke medewerkers die de robotpakken uittestten, gaven aan dat die een goede hulp waren bij het heffen van zwaardere gewichten en bij gewicht lager op de grond. Een punt van kritiek was de bewegingsvrijheid en de tijd die nodig was om het robotpak aan en uit te doen.” Voorlopig test Danone de robotpakken niet verder, maar volgt de evolutie wel op.

Volop in ontwikkeling

De exoskeletons zijn inderdaad nog volop in ontwikkeling, besluit Luc Pleysier. “Iedere nieuwe versie is lichter en geeft de gebruiker meer bewegingsvrijheid. De reductie van belasting is voorlopig eerder beperkt en er moet ook voldoende aandacht zijn voor de neveneffecten. Een exoskelet is niet de heilige graal, maar het kan wel een oplossing zijn om op een slimme en efficiënte manier te experimenteren. Ook in de logistiek.”

De deelnemende bedrijven waren Atlas Copco, Bpost, Colruyt Group, Conway, Danone, Delhaize, Gates Distribution Center, H.Essers, Honda Motor Europe Logistics, Katoen Natie, Limburg.Net, Mainfreight Logistics serives, Oesterbank en Sorbat.