ACV en Unizo in de clinch voor de freelancer
U hebt het ook gelezen. Voortaan wil het ACV iedereen die in een zelfstandig statuut aan de slag is verenigen en vertegenwoordigen: zelfstandigen zonder personeel, freelancers die vanuit een eenmanszaak voor een beperkt aantal opdrachtgevers werken; zelfstandigen in bijberoep…. Je vindt ze in alle sectoren: van kinesisten over IT-consultants en journalisten tot chauffeurs en koeriers. Zelfs in de bouw en de horeca zijn ze actief.
Bij UNIZO waren ze not amused… De top reageerde woedend met die ongewone maar niet onlogische stap van het ACV. De zelfstandigenorganisatie Unizo claimt van oudsher de representatie van de freelancers omdat deze er zelf voor gekozen hebben om zelfstandig te worden en dus geen werknemer zijn. Unizo beseft wel dat het sociaal statuut van de freelancers verbeterd kan worden, net zoals dat van álle zelfstandigen. Het wil er ook voor ijveren: “Laat die belangenbehartiging dus maar aan ons over.”
Martin Willems, de nationale verantwoordelijke van het toegangsportaal United Freelancers pareert opvallend rustig de kritiek. Voor het ACV is het verschil tussen een werknemer en een freelancer vaak kunstmatig. En dikwijls zitten ze op de zelfde werkplek. Maar sommige freelancers zitten toch soms in een lastige werkrelatie met hun opdrachtgever. Nochtans heeft iedereen recht op goede werkomstandigheden, een degelijke verloning en een optimale privé-werkbalans. In geval van gerechtvaardigd ongenoegen of discussies over werkuren of vergoeding wil ACV dan kunnen tussenkomen bij de opdrachtgever, eventueel zelfs via collectieve onderhandelingen.
USP
“Wij zijn goed geplaatst om freelancers te helpen. We kennen genoeg ACV-leden die na hun ontslag noodgedwongen zelfstandige werden om aan de slag te kunnen blijven. We hebben veel leden die zelfstandige in bijberoep zijn. Waarom zouden we hen niet mogen blijven bedienen en vertegenwoordigen? Misschien kunnen we dat zelfs beter. Stel dat de opdrachtgever en de freelancer beiden lid zijn van Unizo, hoe kan Unizo dan een oplossing uitwerken zonder een deel van zijn leden tegen de haren in te strijken? Of denk aan het sociaal overleg van werkgevers en werknemers. Unizo zit daar aan de kant van de werkgevers, ACV zit altijd aan de kant van de werknemers en de werkenden, waaronder de freelancers zonder personeel.”
Schijnzelfstandig?
Unizo vindt dat de vakbond zich vooral op de schijnzelfstandigheid moet richten. “Wij beweren zeker niet dat alle freelancers tegen hun wil in naar de schijnzelfstandigheid geduwd worden.” zegt Willems “In individuele gevallen willen we wel helpen met een herkwalificatie naar het voordeligere statuut van werknemer. Maar verder heeft dit initiatief helemaal niets met schijnzelfstandigheid te maken.”
Het ACV kent ook de inkomensstatistieken over de freelancers. De meesten stellen het goed. Maar het is niet zo dat het ACV zich specifiek tot de freelancers in een precaire situatie richt: “We kunnen enkel vermoeden dat zij die het moeilijk hebben meer geneigd zullen zijn om bij ons aan te sluiten. Maar iedereen is welkom.”
Lidgeld
Freelancers kunnen aan hetzelfde tarief als dat van werknemers aansluiten bij de vakbond: het lidgeld bedraagt zo’n 207 euro per jaar. Bij Unizo betaal je overigens slechts 201 euro of voor 2019 nog 134 euro. In beide gevallen krijgt de freelancer steun bij de administratie, uitleg bij de rechten en plichten, advies bij ontwerpovereenkomsten, inzage in modelcontracten… Over het businessplan voor het aantal aansluitingen wil Martin Willems geen concrete cijfers geven. Hij geeft enkel aan dat ze een bescheiden ambitie hebben. Anderzijds horen we hem in de verschillende categorieën wel telkens over ‘enkele duizenden leden’ spreken.
Mijn slotbedenking?
Eigenlijk is die ontwikkeling voor de freelancer goed nieuws. Beide organisaties ijveren voor betere rechten voor de werkenden. Dat betekent meer politieke aandacht en meer inspanningen rond zijn problematiek en uitdagingen. Zowel de zelfstandigenorganisatie als de vakbond gaan zich voortaan extra goed inzetten om zijn belangen te verdedigen. En laat de zelfstandige freelancer dus maar zelf kiezen wie zijn belangen het best kan verdedigen… Een beetje competitie kan nooit kwaad, niet?
